نویسندگان
1 دانشگاه آزاد اسلامی - واحد علی آباد کتول
2 عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور
3 مربی حسابداری دانشگاه پیام نور
چکیده
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
نویسندگان [English]
The purpose of this study is to examine the relative predictive power of earnings, cash flows from operations and two traditional measures of cash flows (i.e. earnings plus depreciation and amortisation expense, and working capital from operations) in forecasting future cash flows. Further, an investigation of the extent to which firm size influences the predictability of earnings and cash flows from operations is presented. Our sample includes 94 firms listed in Tehran Stock Exchange (TSE) for the period of 2005-2009. The results show that in small firms, earnings has more predictive power to anticipate future cash flows, as compared to cash flows from operations and traditional cash flow measures; however in large firms, cash flows from operations seems better predictor than other measures. Further, according to the findings, the predictability of all models significantly increases with the firm size.
کلیدواژه‌ها [English]
مقدمه
پیشبینی، بخش مهمی از فرایند تصمیمگیری میباشد؛ زیرا در تصمیمگیری در مورد آنچه که اتفاق خواهد افتاد، تامل میشود. در تصمیمگیریهایی که در دنیای اقتصاد انجام میشود، پیشبینیهای مالی مساله اصلی و اولیه میباشند. (العطار، 2004) ارزش پیشبینی اطلاعات حسابداری به این معنی نیست که اطلاعات خود، یک پیشبینی است؛ بلکه به معنی استفاده از این اطلاعات در فرایند پیشبینی است. اطلاعات میتواند از طریق بهبود ظرفیتهای تصمیمگیرنده برای پیشبینی یا تأیید یا تصحیح انتظارات اولیه، سبب تغییر در تصمیمات شود. (رحمانی، 1381)
در چارچوب نظری حسابداری مالی کشورهای مختلف، توجه خاصی به جریانهای نقدی و اهمیت پیشبینی آن مبذول شده است. این تأکید تا حدی بوده که در اکثر کشورها این مهم به عنوان یکی از اهداف حسابداری و گزارشگری مالی تعریف شده است. جوامع حرفهای با تفاوتهای جزئی بر این نکته تاکید دارند که حسابداری مالی باید اطلاعاتی در اختیار استفادهکنندگان از صورت‌های مالی قرار دهد تا آنان بتوانند مبلغ، زمانبندی و قطعیت جریانهای نقدی آتی را ارزیابی کنند. (اعتمادی و تاری وردی، 1385)
در استانداردهای حسابداری ایران، در بخش مفاهیم نظری گزارشگری مالی درباره اهمیت و ضرورت صورت جریان وجوه نقد به شرح ذیل تاکید شده است:
"باتوجه به هدف صورت‌های مالی، استفادهکنندگان نیاز به اطلاعات درباره جریانهای ورودی و خروجی وجه نقد دارند تا آنان را در ارزیابی نقدینگی، توان واحد تجاری جهت بازپرداخت بدهیها و جریانهای نقدی آتی و نیز بررسی ارزیابیهای قبلی کمک کند.
صورت جریان وجوه نقد به همراه یادداشتهای توضیحی مربوط، منعکس‌کننده جریانهای ورودی و خروجی نقدی واحد تجاری طی دوره است و جریانهای ناشی از عملیات را از جریانهای ناشی از سایر فعالیتها تفکیک میکند. صورت جریان وجوه نقد اطلاعات مفیدی در مورد طرق ایجاد و مصرف وجه نقد توسط واحد تجاری ارائه میکند".
سود تعهدی ممکن است توسط مدیران دستکاری شود؛ چون اقلام تعهدی، به صورت ماهوی تحت تاثیر سرشکن کردن اختیاری و انتخاب رویههای مختلف حسابداری از سوی مدیریت قرار دارند. این ممکن است مربوط بودن سود تعهدی را در پیشبینی جریان وجه نقد آتی در مقایسه با گردش وجه نقد حاصل از فعالیتهای عملیاتی، کاهش دهد. (دی چو، 1994)
از آنجا که صورت جریان وجوه نقد تحت تأثیر برخوردهای متفاوت حسابداری درخصوص معاملات و رویدادهای یکسان در سطح واحدهای تجاری مختلف نیست، ارائـه آن قابلیت مقایسه جنبه عملیاتی عملکرد مالی واحدهای تجاری مختلف را افزایش میدهد. (استانداردهای حسابداری ایران، 1380) به عقیده اسلوان (1996) پیشبینی جریان نقدی امر مهمی میباشد که در بسیاری از تصمیمات اقتصادی مورد نیاز میباشد؛ زیرا جریانهای نقدی نقش بسیار مهمی در تصمیمگیری گروههایی مانند تحلیلگران اوراق بهادار، اعتباردهندگان و مدیران بازی میکند. این گروهها علاقه دارند جریانهای نقدی آتی شرکت را ارزیابی کرده و بهواسطه آن به یک شاخص واضح و روشن از جریانهای نقدی شرکت در آینده دست یابند. بهعبارت دیگر یک هدف کلی از تجزیه و تحلیلهای بنیادی، پیشبینی جریانهای نقدی آتی شرکت‌ها میباشد. زیرا جریانهای نقدی مبنای پرداخت سود سهام، بهره و بازپرداخت بدهیها میباشد. (کووک، 2002)
با توجه به توضیحات ذکر شده در بالا، تهیه شواهد جدید در زمینه توانایی نسبی سود و معیارهای وجه نقد در پیشبینی وجه نقد آتی اهمیت زیادی دارد. بنابراین هدف اصلی این مطالعه تهیه شواهدی در زمینه سودمندی نسبی سود تعهدی و جریان وجه نقد عملیاتی، در پیشبینی جریان وجه نقد آتی است. همچنین، وجه نقد حاصل از عملیات و دو معیار سنتی آن در زمینه قابلیت پیشبینی وجه نقد با هم مقایسه میشوند. علاوه بر این، اثر اندازه شرکت بر ارتباط سود و وجه نقد عملیاتی با جریان وجه نقد آتی نیز بررسی خواهد شد.
پیشینه پژوهش
آقایی و شاکری (1389) به بررسی توانایی جریان نقدی و اجزاء تعهدی سود در پیشبینی جریان نقدی شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران پرداختند. نتایج تحقیق نشان داد سود، جریان نقدی و اجزای تعهدی و جریان نقدی، توانایی پیشبینی جریان وجه نقد آتی را دارند. همچنین، مدل جریان نقدی و اجزای تعهدی و مدل جریان نقدی، توانایی پیشبینی بهتری نسبت به مدل سود دارند. به علاوه یافتهها نشان داد نسبتهای نقدینگی توان پیشبینی جریان نقد آتی را ندارند.
میرفخرالدینی و همکاران (1387) از طریق ایجاد سه مدل رگرسیون سود، جریانهای نقدی و اجزای تعهدی سود و جریانهای نقدی، جریان وجه نقد آتی را پیشبینی کردند. نتایج بررسی‌ها حاکی از آن بود که سود، جریانهای نقدی و اجزای تعهدی سود و جریانهای نقدی، توانایی پیشبینی جریانهای نقدی آتی را دارند. اما توانایی متفاوتی بین سه مدل پیشبینی وجود ندارد.
عرب مازار یزدی و صفرزاده (1386) به بررسی تفکیک سود در پیشبینی جریانهای نقدی عملیاتی آتی پرداختهاندنتایج نشان داد با تفکیک جزء تعهدی به اجزاء بیشتر، توان توضیح دهندگی مدل در پیشبینی جریانهای نقدی بهبود مییابد.
فرشادفر و همکاران (2008) توانایی نسبی سود و جریان وجوه نقد را در پیشبینی وجوه نقد آتی مورد بررسی قرار دادند نتایج نشان داد وجه نقد عملیاتی قدرت بیشتری در پیشبینی وجوه نقد آتی در مقایسه با سود و وجوه نقد محاسبه شده از طریق روش سنتی دارد. علاوه بر آن توانایی پیشبینی سود و جریان وجوه نقد عملیاتی با افزایش اندازه شرکت به صورت قابلملاحظهای افزایش مییابد. همچنین، برتری جریان وجوه نقد عملیاتی در مقایسه با سود در پیشبینی جریان وجه نقد عملیاتی به موازات افزایش اندازه شرکت، قویتر میشود.
یودر (2006) توانایی مدل‌های تعهدی در مقایسه با مدل‌های نقدی را به منظور پیشبینی جریانهای نقدی آتی بررسی کرد. او دریافت که مدل‌های تعهدی در مقایسه با مدل جریان نقدی، از توانی فزاینده برای پیشبینی جریان نقدی آتی یکسال بعد برخوردار نیستند. نتایج نشان داد توان افزاینده پیشبینی مدل‌های تعهدی، با کاهش نوسان در سود و فروش و همچنین کاهش نوسان نسبت موجودی به فروش‌های آتی، بهبود مییابد.
چنگ و هالی (2005) نقش جریانهای نقدی کلیدی و غیرکلیدی را در پیشبینی جریانهای نقد آتی مورد بررسی قرار دادند. محققان دریافتند:
فرضیههای تحقیق
بر اساس اهداف بیان شده در بالا فرضیههای تحقیق به شرح زیر تدوین شدند:
فرضیه اول: جریانهای نقدی عملیاتی توانایی پیشبینی جریانهای نقدی آتی را دارد.
فرضیه دوم: سود جاری توانایی پیشبینی جریانهای نقدی آتی را دارد.
فرضیه سوم: سود جاری به اضافه استهلاک توانایی پیشبینی جریانهای نقدی آتی را دارد.
فرضیه چهارم: سرمایهدرگردش عملیاتی توانایی پیشبینی جریانهای نقدی آتی را دارد.
جامعه و نمونه آماری
جامعه آماری تحقیق حاضر، کلیه شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران میباشد دوره زمانی پژوهش نیز سال‌های 1384 تا 1388 میباشد. نمونه آماری پژوهش با لحاظ برخی محدویت‌ها انتخاب شد. بر این اساس 94 شرکت در نمونه لحاظ شدند. بهمنظور جمعآوری دادههای مورد نیاز، از نرمافزارهای رهاورد نوین، تدبیرپرداز و سایت سازمان بورس اوراق بهادار استفاده شده است.
پس از جمعآوری اطلاعات، دادهها از طریق صفحات گسترده، طبقهبندی، محاسبه و درنهایت با استفاده از بستههای نرمافزار اقتصادسنجی EVeiws 6 و آماری Minitab 15 مورد پردازش قرار گرفتهاند.
روش پژوهش
این پژوهش از نظر هدف کاربردی است. برای آزمون فرضیههای پژوهش، به ترتیب از معادله‌های زیر استفاده شد:
مدل مورد استفاده برای آزمون فرضیه اول: (1) CFOit = δ0 + δ1 CFOit-1 + εit
مدل مورد استفاده برای آزمون فرضیه دوم: (2) CFOit = α0 +α1 EARNSit-1 + εit
مدل مورد استفاده برای آزمون فرضیه سوم: (3) CFOit = β0 + β1 EDPRit-1 + εit
مدل مورد استفاده برای آزمون فرضیه چهارم: (4) CFOit = γ0 + γ1 WCFOit-1 + εit
مدل کلی
CFOit = α0 +α1 EARNSit-1 + β1 EDPRit-1 + γ1 WCFOit-1 + δ1 CFOit-1 + εit(5)
یافتههای پژوهش
آمار توصیفی
نگاره (1) آمار توصیفی متغیرهای تحقیق را در قالب کل واحدهای تجاری نشان میدهد.
نگاره (1): آمار توصیفی متغیرهای پژوهش
|
|
CFO t |
CFO t -1 |
EARNS t -1 |
EDPR t -1 |
WCFOt-1 |
|
میانگین |
1781/0 |
1448/0 |
1725/0 |
1965/0 |
1580/0 |
|
میانه |
1417/0 |
6512/0 |
1323/0 |
1543/0 |
1306/0 |
|
حداکثر |
0431/1 |
7725/0 |
9065/0 |
8472/0 |
3150/1 |
|
حداقل |
6403/0- |
5321/0- |
1593/0- |
1251/0- |
525/0- |
|
انحراف معیار |
2058/0 |
1757/0 |
1639/0 |
1662/0 |
2419/0 |
|
چولگی |
7429/0 |
4103/0 |
3481/1 |
3064/1 |
0596/1 |
|
کشیدگی |
3995/5 |
9283/4 |
2706/5 |
0234/5 |
7752/6 |
|
جارک برا |
99/155 |
010/86 |
32/243 |
88/213 |
06/367 |
|
احتمال |
000/0 |
000/0 |
000/0 |
000/0 |
000/0 |
|
جمع |
744/83 |
063/68 |
081/81 |
383/92 |
283/74 |
|
انحراف مجموع مجذورات |
865/19 |
482/14 |
601/12 |
968/12 |
46/27 |
|
تعداد مشاهدات |
470 |
470 |
470 |
470 |
470 |
نتایج آزمون فرضیههای پژوهش
نتایج آزمون معادله‌های (1) الی (4)
نتایج آزمون مدل‌های پژوهش در نگاره (2) ارائه گردیده است.
نگاره (2): نتایج آزمون معادله‌های (1) الی (4)
|
|
مدل (1) |
مدل (2) |
مدل (3) |
مدل (4) |
|
CFO |
7808/0 |
|||
|
(3472/17) |
||||
|
EARNINGS |
6729/0 |
|||
|
(4978/6) |
||||
|
EDPRT |
6631/0 |
|||
|
(8458/6) |
||||
|
WCFO |
3140/0 |
|||
|
(7124/7) |
||||
|
Adjusted R 2 |
3119/0 |
3422/0 |
3406/0 |
2389/0 |
|
Durbin-Watson |
0031/2 |
0200/2 |
0184/2 |
0598/2 |
|
F-statistic |
08/107 |
77/122 |
919/121 |
4862/74 |
|
Prob (F-statistic) |
000/0 |
000/0 |
000/0 |
000/0 |
بر اساس اطلاعات مندرج در نگاره (2):
1) متغیر جریان نقد عملیاتی جاری در سطح اطمینان 95 درصد رابطه معنادار و مثبت با متغیر وابسته دارد. بنابراین فرضیه اول در سطح اطمینان 95 درصد پذیرفته میشود.
2) متغیر سود جاری در سطح اطمینان 95 درصد رابطه معنادار و مثبت با متغیر وابسته دارد. بنابراین فرضیه دوم در سطح اطمینان 95 درصد پذیرفته میشود.
3) متغیر سود بهاضافه هزینه استهلاک در سطح اطمینان 95 درصد رابطه معنادار و مثبت با متغیر وابسته دارد. بنابراین فرضیه سوم در سطح اطمینان 95 درصد پذیرفته میشود.
4) متغیر سرمایهدرگردش عملیاتی در سطح اطمینان 95 درصد رابطه معنادار و مثبت با متغیر وابسته دارد. بنابراین فرضیه جهارم در سطح اطمینان 95 درصد پذیرفته میشود.
نتایج آزمون معادله (5)
نتایج آزمون معادله (5) در نگاره (3) ارائه شده است. بر این اساس:
1) متغیرهای جریان نقد جاری و سود جاری بهاضافه هزینه استهلاک در سطح اطمینان 95 درصد رابطه معنادار و مثبت با متغیر وابسته دارند.
2) متغیرهای جریان نقد جاری و سود جاری در سطح اطمینان 95 درصد رابطه معنادار و مثبت با متغیر وابسته دارند.
نگاره (3): نتایج آزمون معادله (5)
|
مدل 1-5 |
مدل 2-5 |
|
|
CFO |
4744/0 |
4781/0 |
|
(7717/3) * |
(7849/3) * |
|
|
EARNINGS |
4490/0 |
|
|
(5445/3) * |
||
|
EDPRT |
4437/0 |
|
|
(6315/3) * |
||
|
WCFO |
0138/0 |
0148/0 |
|
(2058/0) ** |
(2146/0) ** |
|
|
Adjusted R 2 |
4079/0 |
4101/0 |
|
Durbin-Watson |
0049/2 |
0054/2 |
|
F-statistic |
(6252/81) * |
(3695/8) * |
|
Prob (F-statistic) |
000/0 |
000/0 |
علامت* نشانگر معنیداری در سطح اطمینان 99 درصد است. علامت** نشانگر عدم معنیداری میباشد.
آزمون فرضیه‌ی پژوهش با اندازه شرکت‌ها
به منظور بررسی اثر متغیر اندازه شرکت بر فرضیههای پژوهش، شرکت‌ها در ابتدا بر اساس ارزش بازار به دو گروه بزرگ و کوچک تقسیم شدند
شرکت‌هایی که ارزش بازار سهام آنها کمتر از میانه است، کوچک و شرکت‌هایی که ارزش سهامشان بیشتر از میانه است، بزرگ تلقی می‌گردند.
آزمون فرضیات در پرتفوی شرکت‌های بزرگ
نتایج برآورد مدل‌های پژوهش در نگاره (4) ارائه شده است.
نگاره (4): نتایج آزمون معادله‌های (1) الی (4) در پرتفوی شرکت‌های بزرگ
|
|
مدل (1) |
مدل (2) |
مدل (3) |
مدل (4) |
|
CFO |
8483/0 |
|||
|
(634/12) |
||||
|
EARNINGS |
5494/0 |
|||
|
(1591/4) |
||||
|
EDPRT |
5647/0 |
|||
|
(3156/4) |
||||
|
WCFO |
2515/0 |
|||
|
(4873/4) |
||||
|
Adjusted R 2 |
3320/0 |
3096/0 |
3149/0 |
2470/0 |
|
Durbin-Watson |
9843/1 |
0897/2 |
0789/2 |
1136/2 |
|
F-statistic |
435/56 |
007/51 |
253/52 |
591/37 |
|
Prob (F-statistic) |
000/0 |
000/0 |
000/0 |
000/0 |
با توجه به اطلاعات مندرج در نگاره بالا:
1) متغیر جریان نقد عملیاتی جاری در سطح اطمینان 95 درصد رابطه معنادار و مثبت با متغیر وابسته دارد. بنابراین فرضیه اول در سطح اطمینان 95 درصد پذیرفته میشود.
2) متغیر سود جاری در سطح اطمینان 95 درصد رابطه معنادار و مثبت با متغیر وابسته دارد. بنابراین فرضیه دوم در سطح اطمینان 95 درصد پذیرفته میشود.
3) متغیر سود بهاضافه هزینه استهلاک در سطح اطمینان 95 درصد رابطه معنادار و مثبت با متغیر وابسته دارد. بنابراین فرضیه سوم در سطح اطمینان 95 درصد پذیرفته میشود.
4) متغیر سرمایهدرگردش عملیاتی در سطح اطمینان 95 درصد رابطه معنادار و مثبت با متغیر وابسته دارد. بنابراین فرضیه جهارم در سطح اطمینان 95 درصد پذیرفته میشود.
آزمون مدل کلی (مدل ترکیبی) در پرتفوی شرکت‌های بزرگ
اطلاعات آزمون معادله (5) در نگاره (5) ارائه شده است. بر این اساس:
1) متغیرهای جریان نقد جاری و سود جاری بهاضافه هزینه استهلاک در سطح اطمینان 95 درصد رابطه معنادار و مثبت با متغیر وابسته دارند.
2) متغیرهای جریان نقد جاری و سود جاری در سطح اطمینان 95 درصد رابطه معنادار و مثبت با متغیر وابسته دارند.
نگاره (5): نتایج آزمون معادله (5) در پرتفوی شرکت‌های بزرگ
|
مدل 5-1 |
مدل 5-2 |
|
|
CFO |
4970/0 |
5054/0 |
|
(777/3) * |
(8911/3) * |
|
|
EARNS |
3993/0 |
|
|
(8334/2) * |
||
|
EDPRT |
4152/0 |
|
|
(897/2) * |
||
|
WCFO |
0201/0- |
0122/0- |
|
(2180/0-) ** |
(132/0-) ** |
|
|
Adjusted R 2 |
3849/0 |
3805/0 |
|
Durbin-Watson |
1709/2 |
16/2 |
|
F-statistic |
729/47* |
86/46* |
|
Prob (F-statistic) |
000/0 |
000/0 |
علامت * نشانگر معنیداری در سطح اطمینان 99 درصد است. علامت** نشانگر عدم معنیداری میباشد.
ضرایب رگرسیون برای متغیرهای جریان وجه نقد عملیاتی و سرمایهدر گردش عملیاتی در هر دو مدل بیمعنی میباشد.
آزمون فرضیات در پرتفوی شرکت‌های کوچک
نتایچ آزمون معادله (1) الی (4) در پرتفوی شرکت‌های کوچک در نگاره زیر آمده است:
نگاره (6): نتایج آزمون معادله‌های (1) الی (4) در پرتفوی شرکت‌های کوچک
|
|
مدل 1 |
مدل 2 |
مدل 3 |
مدل 4 |
|
CFO |
3617/0 |
|||
|
(3726/3) |
||||
|
EARNINGS |
5547/0 |
|||
|
(0766/7) |
||||
|
EDPRT |
5478/0 |
|||
|
(1746/7) |
||||
|
WCFO |
2864/0 |
|||
|
(0184/6) |
||||
|
Adjusted R 2 |
1071/0 |
1674/0 |
1714/0 |
1261/0 |
|
Durbin-Watson |
0965/2 |
82/1 |
8311/1 |
0027/2 |
|
F-statistic |
288/30 |
079/50 |
475/51 |
221/36 |
|
Prob (F-statistic) |
000/0 |
000/0 |
000/0 |
000/0 |
با توجه به اطلاعات منعکس شده در نگاره بالا:
1) متغیر جریان نقد عملیاتی جاری در سطح اطمینان 95 درصد رابطه معنادار و مثبت با متغیر وابسته دارد. بنابراین فرضیه اول در سطح اطمینان 95درصد پذیرفته میشود.
2) متغیر سود جاری در سطح اطمینان 95 درصد رابطه معنادار و مثبت با متغیر وابسته دارد. بنابراین فرضیه دوم در سطح اطمینان 95 درصد پذیرفته میشود.
3) متغیر سود بهاضافه هزینه استهلاک در سطح اطمینان 95 درصد رابطه معنادار و مثبت با متغیر وابسته دارد. بنابراین فرضیه سوم در سطح اطمینان 95 درصد پذیرفته میشود.
4) متغیر سرمایهدرگردش عملیاتی در سطح اطمینان 95 درصد رابطه معنادار و مثبت با متغیر وابسته دارد. بنابراین فرضیه جهارم در سطح اطمینان 95 درصد پذیرفته میشود.
آزمون معادله (5) در پرتفوی شرکت‌های کوچک
نتایج مربوط به آزمون معادله (5) در پرتفوی شرکت‌های کوچک در نگاره (8) ارائه شده است. بر این اساس:
1) متغیرهای سود جاری بهاضافه هزینه استهلاک در سطح اطمینان 95 درصد رابطه معنادار و مثبت با متغیر وابسته دارد.
2) متغیرهای سود جاری در سطح اطمینان 95 درصد رابطه معنادار و مثبت با متغیر وابسته دارد.
نگاره (8): نتایج آزمون معادله (5) در پرتفوی شرکت‌های کوچک
|
|
مدل 5-1 |
مدل 5-2 |
|
CFO |
1078/0 |
1150/0 |
|
(8115/0) ** |
(8775/0) ** |
|
|
EARNS |
4131/0 |
|
|
(2888/) 3* |
||
|
EDPRT |
4091/0 |
|
|
(3209/3) * |
||
|
WCFO |
1069/0 |
1074/0 |
|
(4379/1) ** |
(453/1) ** |
|
|
Adjusted R 2 |
2022/0 |
2013/0 |
|
Durbin-Watson |
0639/2 |
0672/2 |
|
F-statistic |
618/21* |
498/21* |
|
Prob (F-statistic) |
000/0 |
000/0 |
علامت * نشانگر معنیداری در سطح اطمینان 99 درصد است. علامت** نشانگر عدم معنیداری میباشد.
نتیجه گیری
پیشبینی جریانهای نقدی عملیاتی با استفاده از جریانهای نقدی عملیاتی سال‌های گذشته، به نحو معناداری امکانپذیر است. بهعبارت دیگر فرضیه اول در سطح اطمینان 95 درصد تأیید میشود. از این نظر، نتیجه این تحقیق با یافتههای تحقیق بروکس (1981)، بوون و همکاران (1986)، پرسی و استاکس (1992)، دایناسنگ (1997)، کویرین و همکاران (1999)، کریشنان و لاگی (2000)، بارث و همکاران (2001)، العطار و حسین (2004) و کیم و کراوس (2005)، همخوانی دارد.
پیشبینی جریانهای نقدی عملیاتی با استفاده از سودهای تاریخی، به نحو معناداری امکانپذیر است. یعنی فرضیه دوم، هم در سطح اطمینان 95 درصد تأیید میشود. از این نظر، نتیجه این تحقیق با یافتههای تحقیق گرینبرگ و همکاران (1986)، دیچاو و همکاران (1998)، مردوک و کراوز (1989)، لارک و ویلینگر (1996) و بارث و همکاران (2001)، همخوانی دارد.
پیشبینی جریانهای نقدی عملیاتی با استفاده از اولین معیار سنتی جریان وجه نقد، یعنی سود بهعلاوه هزینه استهلاک، بهنحو معناداری امکانپذیر است. بهعبارت دیگر این فرضیه نیز در سطح اطمینان 95 درصد تأیید میشود. از این نظر، نتیجه این تحقیق با یافتههای تحقیق پرسی و استاکس (1992) همخوانی دارد.
دومین معیار سنتی جریان وجه نقد، یعنی سرمایهدرگردش عملیاتی نیز، بهنحو معناداری، توانایی پیشبینی جریانهای نقدی عملیاتی را دارد. بنابراین فرضیه چهارم نیز، در سطح اطمینان 95 درصد تأیید میشود. از این نظر، نتیجه این تحقیق با یافتههای تحقیق گهاران (1988)، مردوک و کراوز (1989) و پرسی و استاکس (1992) همخوانی دارد.
در زمینه مقایسه مدل‌ها از نظر قابلیت پیشبینی، همانطور که نتایج نشان میدهد، سودهای تاریخی نسبت به جریانهای نقدی عملیاتی، توانایی بیشتری برای پیشبینی جریانهای نقدی آتی دارند. این یافته با ادعای هیئت تدوین استانداردهای حسابداری مالی و همچنین نتایج تحقیق گرینبرگ و همکاران (1986)، دیچاو و همکاران (1998)، مردوک و کراوز (1989)، لارک و ویلینگر (1996) و بارث و همکاران (2001)، همخوانی دارد. طبق یافتههای این تحقیق، در زمینه قابلیت پیشبینی، پس از سود، بهترتیب اولین معیار سنتی جریان وجه نقد یعنی سود خالص بهعلاوه هزینه استهلاک، جریان وجه نقد عملیاتی، و سرمایهدرگردش عملیاتی قرار دارند. همچنین باید گفت که به لحاظ آماری، استفاده همزمان از جریانهای نقدی عملیاتی تاریخی و سودهای تاریخی و سرمایه درگردش عملیاتی (مدل کلی در حالت اول) و نیز استفاده همزمان از جریانهای نقدی عملیاتی، سود بهعلاوه هزینه استهلاک و سرمایهدرگردش عملیاتی (مدل کلی در حالت دوم)، در مقایسه با مدل‌های تک متغیره، تا حد زیادی مدل پیشبینی را بهبود میبخشد. نتیجه این تحقیق با یافتههای بارث و همکاران (2001) و العطار و حسین (2004) سازگاری دارد. البته این نکته را هم باید اضافه کرد که طبق نتایج حاصل، این دو مدل ترکیبی از نظر توانایی پیشبینی، تفاوت چندانی با هم ندارند.
در واحدهای تجاری کوچک، بهجای سود، سود خالص بهعلاوه هزینه استهلاک (البته با اندکی تفاوت) بهترین پیشبینیکننده است. بعد از آن به ترتیب سود، سرمایهدرگردش عملیاتی و جریان وجه نقد عملیاتی قرار دارند. در زمینه استفاده از مدل کلی (ترکیبی) در واحدهای تجاری کوچک، از آنجا که ضرایب رگرسیون برای متغیرهای جریان وجه نقد عملیاتی و سرمایهدرگردش، هم در حالت اول و هم در حالت دوم بیمعنی میباشد، امکان بکارگیری مدل ترکیبی جهت پیشبینی جریانهای نقدی آتی وجود ندارد.
در مورد واحدهای تجاری بزرگ، وضعیت اندکی متفاوت است. در این واحدها جریان وجه نقد عملیاتی نسبت به سود تاریخی، پیشبینیکننده بهتری برای جریان وجه نقد عملیاتی آتی میباشد؛ درحالیکه در واحدهای کوچک و در کل واحدهای تجاری، سود تاریخی نسبت به جریان وجه نقد عملیاتی برتری دارد. نتایج این قسمت با نتایج حاصل از تحقیق فرشادفرو همکاران (2008)، العطار و حسین (2004) و کویرین و همکاران (1999) سازگاری دارد. علت این امر را میتوان بهکمک فرضیه هزینههای سیاسی توجیه کرد. استفاده سیاستمداران و قانونگذاران از ارقام سود، موجب مطرحشدن فرضیه هرینههای سیاسی در نظریههای اثباتی حسابداری شده است. طبق این فرضیه، مدیران شرکت‌های بزرگ با استفاده از روش‌های حسابداری (مانند روش‌های استهلاک تسریعی)، سود گزارششده را کاهش میدهند. گزارش سود کمتر احتمالاً منجر به کاهش اقداماتی علیه این شرکت‌ها میشود و احتمال دریافت یارانههای دولتی را افزایش میدهد؛ درحالیکه افزایشها و درصدهای مثبت بالا، توجه رسانهها و مقامات را بهعنوان معیاری برای بحران یا انحصارگرایی بهخود جلب میکند (خوشطینت و نوروزبیگی، 1387). بنابراین میتوان گفت که در شرکت‌های بزرگ بهعلت دستکاریشدن سود، قابلیت اتکاء جریان وجه نقد بالاتر است و جهت پیشبینی جریان وجه نقد آتی معیار مناسبتری است. همچنین در این واحدها برخلاف واحدهای تجاری کوچک، استفاده همزمان از جریانهای نقدی عملیاتی تاریخی و سودهای تاریخی و سرمایهدرگردش عملیاتی (مدل کلی در حالت اول) و نیز استفاده همزمان از جریانهای نقدی عملیاتی، سود بهعلاوه هزینه استهلاک و سرمایه درگردش عملیاتی (مدل کلی در حالت دوم)، نسبت به استفاده تنها از هر یک از این متغیرها، تا حد زیادی مدل پیشبینی را بهبود میبخشد.
بهعبارت دیگر با افزایش اندازه شرکت، توانایی پیشبینیکنندگی کلیه مدل‌ها افزایش مییابد؛ بنابراین در زمینه میزان توانایی پیشبینی جریانهای نقدی آتی بوسیله مدل‌های پژوهش، اندازه شرکت یک عامل تأثیرگذار است.
)