مدل بلوغ حسابداری دادگاهی در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه حسابداری، دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران

2 دانشیار گروه حسابداری، دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی، دانشگاه الزهرا.تهران. ایران

10.22051/jera.2024.46894.3232

چکیده

هدف اصلی این تحقیق، ارائه مدل بلوغ حسابداری دادگاهی در ایران است تـا بـا ارائه یک الگوی مطلوب و تکاملی با استفاده از مدل بلوغ  پنج سطحی قابلیت بلوغ یکپارچه ، هم ابعاد و مؤلفه­های موثر بر حسابداری دادگاهی ایران شناسایی و ارزیابی گردد و هم مسیر تعالی حرفه و رسیدن به سطوح بالاتر با سطح‌بندی مؤلفه­ها مشخص گردد و در نهایت بتواند راهنمایی در جهت اقدامات لازم اعضای حرفه و متولیان امر برای رسیدن به بهترین وضعیت حرفه باشد. روش انجام پژوهش بر مبنای هدف از نوع کاربردی، و به لحاظ ماهیت جزو تحقیقات کیفی است و جمع‌آوری داده­ها با استفاده از مصاحبه صورت گرفته است. به‌طوری‌که در ابتدا با مطالعه اسناد و مقالات، ابعاد و مؤلفه­های اولیه موثر بر بلوغ حسابداری دادگاهی ایران شناسایی گردید. در مرحله بعد از بیست و یک نفر خبرگان دانشگاهی و حرفه­ای رشته حسابداری و کارشناسان رسمی دادگستری حسابداری که با استفاده از نمونه­گیری گلوله برفی انتخاب شده بودند، در بازۀ زمانی 1401 الی 1402 مصاحبه­های نیمه ساختاریافته صورت­گرفت. با استفاده از مصاحبه­ها برخی از ابعاد و مؤلفه­های شناسایی­شده مورد بازنگری قرارگرفتند. پس از انجام مصاحبه با خبرگان و رسیدن به اشباع نظری توسط پژوهشگر، داده­های به دست آمده از مصاحبه با استفاده از تحلیل تم واکاوی و کدگذاری شدند و ابعـاد مـدل بلـوغ حسابداری دادگاهی در ایران شناسایی شدند و با ارائه به صاحب­نظران مورد پالایش و تایید قرار گرفتند. بر این اساس ابعاد مدل بلوغ حسابداری دادگاهی ایران شـامل خدمات و نقش، حرفه و نهاد، منابع انسانی، فناوری اطلاعات،گزارشگری، بهبود مستمر، تضمین کیفیت خدمات است که هر یک در پژوهش حاضر در پنج سطح ارائه گردید. نتایج این پژوهش، چارچوب جامعی به منظور ارزیابی حرفه حسابداری دادگاهی در ایران فـراهم مـی­نماید و در ارتقای وضعیت حرفه نقش مؤثری خواهد داشت و می­تواند برای برنامه‌ریزی اعضای حرفه درجهت تعالی آن ملاک عمل قرارگیرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Forensic Accounting Maturity Model in Iran

نویسندگان [English]

  • Zohre Abbas Tafreshi 1
  • Gholamreza Soleimany Amiri 2
1 Ph.D. Student, Department of Accounting, Faculty of Social Sciences and Economics, Alzahra University, Tehran, Iran
2 Associate Professor, Department of Accounting, Faculty of Social Sciences and Economics , AlZahra University, Tehran. Iran
چکیده [English]

The main purpose of this research is to present the maturity model of forensic accounting in Iran in order to identify and evaluate the dimensions and components affecting forensic accounting in Iran by providing a desirable and evolutionary model using the five-level maturity model of integrated maturity capability (CMMI) and the path of professional excellence and reaching higher levels will be specified with the leveling of components and finally it can be a guide for the necessary actions of professional members and trustees to reach the best status of the profession.The method of conducting the research is based on the objective of the applied type, and in terms of its nature, it is a qualitative research, and data collection was done using interviews. So that initially by studying documents and articles, the primary dimensions and components affecting the maturity of forensic accounting in Iran were identified. In the next stage, semi-structured interviews were conducted between 2023 and 2024 with twenty-one academic and professional accounting experts and official accounting justice experts who were selected using snowball sampling. By using the interviews, some of the identified dimensions and components were reviewed. After conducting interviews with experts and reaching theoretical saturation by the researcher, the data obtained from the interviews were analyzed and coded using theme analysis, and the dimensions of the forensic accounting maturity model in Iran were identified and presented to the owner. The comments were refined and approved. Based on this, the dimensions of Iran's forensic accounting maturity model include services and roles, professions and institutions, human resources, information technology, reporting, continuous improvement, service quality assurance, each of which was presented in five levels in the current research. The results of this research provide a comprehensive framework to evaluate the forensic accounting profession in Iran and will play an effective role in improving the status of the profession and can be used as a benchmark for planning the members of the profession.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Maturity Model
  • Forensic Accounting
  • Theme Analysis
منابع
خانکی، علی محمد؛ فرزین فر، علی اکبر؛ صفری گرایلی، مهدی و عرب‌زاده، میثم. (1401). طراحی مدل حسابداری داگاهی: تحلیل داده بنیاد و فرایند رتبه‌بندی تفسیری. بررسی های حسابداری و حسابرسی، 29 (3): 585-546
رازانی، سارا؛ حسینی، سیدعلی و مداحی، آزاده. (1402). مدل بلوغ حسابرسی داخلی در بخش عمومی (صنعت نفت). مجله حسابداری دولتی، 10(1):  22-2
رحمانی، حلیمه؛  رجب دری، حسین. (1396). حسابداری قانونی و اهمیت به کارگیری آن در سازمان. ماهنامه حسابدار. 301- 300: 41-36
رحمانی، علی؛ غلامزاده دلداری، مسعود. (1390). حسابداری دادگاهی: جای خالی آموزش حسابداری دادگاهی در ایران. ماهنامه حسابدار، 234: ٧٣-٦٨
شاهسوند، منیره. (1401). حسابداران دادگاهی و نقش آنها در تشخیص ورشکستگی. نشریه انجمن حسابداران خبرۀ ایران،344 : 21-16
مجبوری، هدی؛ خلیفه سلطانی، سیداحمد و حجازی، رضوان. (1402). تدوین مدل کشف تقلب در حسابداری دادگاهی. دوفصلنامه حسابداری دولتی، 9 (2): 20-1
وادی زاده، کاظم. (1400). حسابداران دادگاهی، بازوی قضات. مجله حسابرس،117: 7-1
References
ACFE, A. o. C. F. E., (2014). Fraud Examiners Manual. International, ed. Texas: ACFE
Akinbowale, O.E., Klingelhöfer, H.E & Zerihun, M.F. (2020). An innovative approach in combating economic crime using forensic accounting techniques.Journal of Financial Crime. 27(4), 1253-1271.
Akinbowale, O.E; Klingelhöfer, H.E  & Zerihun, M,F. (2023). Application of forensic accounting techniques in the South African banking industry for the purpose of fraud risk mitigation. Cogent Economics & Finance,11(1):1-22
Al Abbadi , H.M; Alrawashdeh,B; Dabaghia, M.N & Darwazeh, R.N. (2021). THE Role of Courts and Universities in  Activating the Forensic ACccounting to Discover Financial Fraud, Academy of Accounting and Financial Studies Journal, 25(2): 1-9.
AlShaikh, A.M. (2023). Exploring the Current State of Forensic Accounting in Saudi Arabia and Possible Ways of Elevating It to Assist the Government Fighting Corruption. Journal of Forensic Accounting Profession, 3(1): 1-37.
 Alshurafat, H;Shbail, M.O.L & Mansour,E. (2021). Journal of Business and Socio- economic Development,1(2).
 Anthony,U.O. & Gavine,B.I. (2022). Forensic Accounting and Fraud Detection Control in Nigeria. African Journal of Management and Business Research,3(1)
Awodiran, M.A; Ogundele, A.T; Idem, U.J  & Emem O.A. (2023). Digital Forensic Accounting and Cyber Fraud in Nigeria. International Conference On Cyber Management And Engineering (CyMaEn).
Botes, V. & Saadeh, A. (2018). Exploring evidence to develop a nomenclature for forensic accounting. Pacific Accounting Review, 30 (2): 54-135.
Davis, C;Farrell, R & Ogilby, S. (2010). Characteristics and Skills of the Forensic Accountant, American Institute of Certified Public Accountants, https://competency.aicpa.org/media_resources/209049-characteristics-and-skills-of-the-forensic accounta>.
De Bruin, T., et al. (2005) “Understanding the Main Phases of Developing a Maturity Assessment Model”, Proceedings of the Australasian Conference on Information Systems (ACIS), Sydney, Australia
De Bruin, T; Freeze, R.; Kaulkarni, U & Rosemann, M. (2005). Understanding the main phases of developing a maturity assessment model. ACIS 2005 Proceedings. 109.
De Bruin,T &  Rosemann, M .(2005) . Towards a Business Process Management Maturity Model”, Proceedings of the European Conference on Information Systems (ECIS), Regensburg, Germany
Eric,M & Martijn,Z . (2018). CONTINUOUS AUDITING: A PRACTICAL MATURITY MODEL. The 12th Mediterranean Conference on Information Systems (MCIS), Corfu, Greece, 2018
Hossain, Z.M. (2023). Emerging Trends in Forensic Accounting: Data Analytics, Cyber Forensic Accounting, Cryptocurrencies, and Blockchain Technology for Fraud Investigation and Prevention. https://ssrn.com/abstract=4450488
https://aisel.aisnet.org/acis2005/109
Huber, W & DiGabriele, J. A. (2015). Topics and methods in forensic accounting research. Accounting Research Journal, 28 (1): 11-98.
Kazanjian, R.K & R. Drazin (1989) “An Empirical Test of a Stage of Growth Progression Model”, Management Science (32)12: 1489–1503.
Khanaki, Ali Mohammad; Farzin Far, Ali Akbar; Safri Graili, Mehdi & Arabzadeh, Maitham. (2022). “Designing and Explaining a Model of Forensic Accounting: Grounded Theory and Interpretive Ranking Process. Accounting and auditing review, 29(3): 585-546.  (In Persian).
Mahmood, S (2016), Capability Maturity Model Integration, 3rd International Multidisciplinary Research ConferenceAt: Sarhad University of Sceince & Information Technology Peshawar - PakistanVolume: 3rd
Majbouri Yazdi, Hoda. Khalifehsultani, Seyed Ahmad & Hejazi, Rezvan. (2023). “Developing of Fraud Detection Model in Forensic Accounting”. Governmental Accounting. , 9 (18), 1-20. (In Persian).
Matson, D. M. (2016). Independent studies in forensic accounting: some practical ideas. Journal of Forensic & Investigative  Accounting, 8 (2), 81-40
National Audit Office (NAO).FINANCIAL MANAGEMENT MATURITY MODEL. (2012). At: https: //www. nao. org. uk/report/financialmanagement-maturity-model-4/
Oyedokun, G. E. (2022). Determinants of Forensic Accounting Techniques and Theories: An Empirical Investigation. Annals of Spiru Haret University. Economic Series, 22(3).
Rahmani, Ali & Gholamzadeh Deldari, Massoud. (2011). Forensic accounting: vacancy in forensic accounting training in Iran. Journal of Accountant, 234: 73-68 .  (In Persian).
Rahmani, Halimeh & Rajabdorri, Hossein. (2016). Forensic accounting and  the importance of using  in organizations.  . Journal of Accountant. 300-301: 36-41.  (In Persian).
Razani, Sara; Hosseini, Seyyed Ali and Maddahi, Azadeh. (2024). Maturity model of internal audit in public sector (oil industry). Government Accounting, 10(1): 2-22. .  (In Persian).
Saadeh, S;Al-zoubi, A.B N, Dahmash,F; Ahmad,S &  Mahmoud,M. (2022). https://doi.org/10.20944/preprints202211.0369.v1
Sampelino, M, Y.R, Witjaksono,A ,Sihotang, A, Anwar,Y & Mulyadi, M.S. (2022). The Role of Information Technology in the Practice of Forensic Investigation Analysis for Fraud Disclosure in Indonesia. E3S Web of Conferences 388
Shahsavand, Monireh. (2022). Forensic accountants and their role in bankruptcy diagnosis. Journal of  Professional Accountants Association of Iran, 344:16-21. (In Persian)
Solli-Sæther, H. & P. Gottschalk. (2010) .The Modeling Process for Stage Models, Journal of Organizational Computing and Electronic Commerce (20)3: 279–293.
Vom Brocke, J., et al. (2009) “Reconstructing the Giant: On the Importance of Rigour in Documenting the Literature Search Process, Proceedings of the European Conference on Information Systems (ECIS), Verona, Italy
Wayo,A. (2023). The Role of Forensic Accounting in Combating Money Laundering in Ghana. Dissertation Manuscript , Submitted to National University, in Partial Fulfillment of the, Requirements for the Degree of DOCTOR OF PHILOSOPHY
Williams, J.W (2002).  Playing the corporate shell game: The forensic accounting and investigation industry, law, and the management of organizational appearances.  Doctorals Dissertation Abstracts International. Torento: York University
Yusuf, M., & Harefa, K. (2022). Forensic Accounting and Compliance Audit to Reduce the Number of Financial Fraud in Local Government. In 2nd International Conference of Strategic Issues on Economics, Business and, Education (ICoSIEBE 2021) (pp. 18-29). Atlantis Press.