ارائه مدل مولفه‌های موثر و پیامدهای مالی مدیریت ریسک شرکت: تحلیل سلسله مراتبی و تئوری راف توسعه یافته

تامرادی, فاضل; بشیری منش, نازنین; کعب عمیر, احمد; عارف منش, زهره

doi:10.22051/jera.2023.43138.3110

ارائه مدل مولفه‌های موثر و پیامدهای مالی مدیریت ریسک شرکت: تحلیل سلسله مراتبی و تئوری راف توسعه یافته

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکتری حسابداری، دانشکده علوم انسانی، دانشگه آزاد اسلامی واحد اهواز، اهواز، ایران

² استادیار گروه حسابداری، دانشکده مدیریت، اقتصاد و حسابداری، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

³ گروه حسابداری، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

⁴ استادیار گروه حسابداری، دانشکده مدیریت، اقتصاد و حسابداری، دانشگاه یزد، یزد، ایران

10.22051/jera.2023.43138.3110

چکیده

این پژوهش با درک حیاتی بودن کنترل و مدیریت ریسک شرکت، به دنبال ارائه مدلی از عوامل نظارتی و محیطی موثر بر مدیریت ریسک شرکت و پیامد‌های مالی آن می‌باشد. این پژوهش از نظر هدف در دسته پژوهش‌های توسعه‌ای و از منظر نتیجه در زمره پژوهش‌های توصیفی-کاربردی تفکیک می‌شوند. همچنین از نظر نوع داده، جزء پژوهش‌های ترکیبی محسوب می‌شود. در بخش کیفی با مشارکت 15 نفر از خبرگان و با استفاده از تحلیل‌های فراترکیب و دلفی فازی اقدام به شناسایی مولفههای نظارتی و محیطی موثر بر مدیریت ریسک و پیامدهای مالی آن گردید. همچنین با مشارکت 19 نفر از خبرگان نسبت به تعیین محرک‌ترین بعد مؤثر علل مدیریت ریسک و مهمترین پیامد اثربخشی مدیریت ریسک با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی خاکستری و مجموعه راف توسعه یافته اقدام شد. نتایج پژوهش نشان داد، از میان 64 شاخص اولیه در تحلیل فراترکیب، تعداد 55 شاخص طی دو مرحله تحلیل دلفی فازی به حدکفایت نظری رسیدند و مشخص شد، کیفیت محیط اطلاعات و راهبرد رقابتی،حاکمیت شرکتی، کنترل داخلی و ساختار مدیریتی به عنوان مولفه های نظارتی و محیطی موثر بر مدیریت ریسک و اثربخشی نسبت‌های سودآوری، ایفای مسئولیت اجتماعی و افزایش اعتماد ذینفعان به عنوان پیامدهای مدیریت ریسک تعیین شدند. بر مبنای مجموعه تحلیل راف توسعه یافته مشخص شد، کیفیت محیط اطلاعاتی تاثیرگذارترین عامل مدیریت ریسک بوده و افزایش سطح اعتماد ذینفعان مهمترین پیامد مدیریت ریسک شرکتها میباشد. توجه به عوامل محیطی و نظارتی میتواند سبب بهبود مدیریت ریسک و در نتیجه ارتقا اعتماد سرمایه گذاران و کاهش هزینه سرمایه گردد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

بازار سرمایه

عنوان مقاله [English]

Designing a Model of Effective Determinants and Financial Consequences of Enterprise Risk Management: Hierarchical Analysis and Developed Theory of Rough

نویسندگان [English]

Fazel Tamoradi ¹
Nazanin Bashirimanesh ²
Ahmad Kaabomeir ³
Zohreh Arefmanesh ⁴

¹ Department of Accounting ahvaz Branch, Islamic Azad University, ahvaz, Iran

² Assistant Professor. Faculty of management, economic& accounting, payame noor University

³ Department of Accounting, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran

⁴ Assistant Professor. Faculty of management, economic& accounting, yazd University, yazd, Iran

چکیده [English]

Understanding the importance of controlling and managing enterprise risk, this research seeks to provide a model of regulatory and environmental determinants of enterprise risk management and its financial consequences. This research is developmental in terms of the goal and terms of the result is descriptive-applied research. Also, in terms of data type, it is considered combined research. In the qualitative part, with the participation of 15 experts and using Meta Synthesis and Delphi analysis, regulatory and environmental determinants of enterprise risk management and its financial consequences were identified. Also, with the participation of experts, the most effective dimension of the causes of risk management and the most important consequence of the effectiveness of risk management using gray hierarchical analysis and the developed RAF set was determined. The results of the research showed that among the 64 primary indicators in meta- Synthesis analysis, 55 indicators reached the theoretical limit during the two stages of fuzzy Delphi analysis and it was determined that the quality of the information environment and competitive strategy, corporate governance, internal control and management structure as regulatory and environmental determinants of enterprise risk management and the effectiveness of profitability ratios, fulfilling social responsibility and increasing the trust of stakeholders were determined as the consequences of risk management. Based on the developed RAF analysis, it was determined that the quality of the information environment is the most influential risk management factor, and the increase in the level of trust of the stakeholders is the most important consequence of enterprise risk management. Paying attention to environmental and regulatory factors can lead to the improvement of risk management and as a result, increase the confidence of investors and reduce the cost of capital.

کلیدواژه‌ها [English]

Enterprise Risk Management
Regulatory Factors
Environmental Factors
Financial Consequences

مراجع

منابع

پورزمانی، زهرا و کریمی، علی. (1389). تاثیر مدیریت موثر ریسک و سرمایه ‌های فکری بر سطح عملکرد شرکت ‌ها. دانش مالی تحلیل اوراق بهادار (مطالعات مالی)، 3(6)، 1-18.

ثقفی، علی و مرفوع، محمد. (1389). ریسک نقدشوندگی سهام و کیفیت سود. مطالعات تجربی حسابداری مالی، 8(29)، 1-37.

حسینی، سید عبدالرضا؛ حسینی، سید محمد حسین و سید مطهری، سید مهدی. (1393). رابطه‌ی استفاده از فنون مدیریت ریسک با عملکرد شرکت‌های فعال صنایع غذایی. پژوهش های تجربی حسابداری، 60-45، 4(3).

حسینی، سید سعید و علیزاده جورکویه، ابراهیم. (1397). بررسی رابطه رهبری تحول گرا و فرآیند توسعه محصول جدید با توجه به نقش میانجی یادگیری سازمانی و فرهنگ نوآوری. فصلنامه رویکردهای پژوهشی نوین در مدیریت و حسابداری، 2(7)، 1-14.

حسینی، سید رسول؛ گنجی، حمیدرضا؛ اسکندری، قربان و سلطان‌پور، حامد. (1400). بررسی تأثیر مدیریت ریسک سازمانی و ویژگی‌های کمیته حسابرسی بر شهرت شرکت‌ها. پژوهشهای تجربی حسابداری، 11(2)، 136-99.

خوزین، علی و ریاحی، فاطمه. (1400).کمیته حسابرسی و ریسک سیستماتیک. اولین کنفرانس بین المللی جهش علوم مدیریت، اقتصاد و حسابداری، ساری.

دیانتی دیلمی، زهرا. (1391). تاثیر سرمایه فکری برحسابداری مدیریت شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. حسابداری مدیریت، 5(14)، 85-99.

رستگار، محمدامین. (1400). مسئولیت‌های اجتماعی شرکت، مدیریت ریسک سازمانی و بیش‌اطمینانی مدیریتی: شواهدی از مدیریت سود واقعی. دانش مالی تحلیل اوراق بهادار. 14 (52)، 156-139.

رضاخانی، مجید؛ دادبه، فاطمه، (1399)، ‌نقش حسابرسی داخلی در مدیریت ریسک جامع شرکت های بیمه در ایران، پژوهشنامه بیمه، 10(1)، 147-170.

رضایی، آفرین؛ دهقان دهنوی، حسن؛ بابایی میبدی، حمید؛ انوری، علیرضا. (1400). طراحی مدل مفهومی تولید سبز با رویکرد مدل سازی ساختاری تفسیری. فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط زیست، 23 (12)، 16-1.

صیادی، محمد؛ دستگیر، محسن و علی احمدی، سعید. (1398). مقاله پژوهشی: مطالعه نقش مدیریت ریسک شرکت(ERM) بر رابطه بین توانایی مدیریت و افزایش کارآیی سرمایه‌گذاری. راهبرد مدیریت مالی، 7(1)، 1-38.

عارف منش، زهره؛ رامشه، منیژه و شکوهی, حامد. (1401). رابطه بین مدیریت ریسک سازمانی و عملکرد شرکت با نقش مزیت رقابتی و سواد مالی. پژوهشهای حسابداری مالی و حسابرسی, 14(54), 79-100

فتحی عبدالهی، احمد و آقایی، محمدعلی. (1396). بررسی اثربخشی حسابرسی داخلی در عملکرد مدیریت ریسک و کنترل سازمان‌های دولتی. مدیریت سازمانهای دولتی، 5(3)، 81-94.

فخاری، حسین و رضائی پیته نوئی، یاسر. (1396). تبیین مدلی برای سنجش محیط اطلاعاتی شرکت. حسابداری مالی، ۹(۳۳)، 121-147.

فخاری، حسین و فصیح، الهام. (1395). تاثیر مالکیت خانوادگی بر ساختار سرمایه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران (مبتنی بر تئوری نمایندگی). دانش سرمایه‌گذاری، 5(20)، 145-164.

فصیحی، ستاره و برشد، رضوان. (1402). افشای ریسک شرکت ها: تأثیر ویژگی های کمیته حسابرسی. پژوهش های تجربی حسابداری. 13(1)، 160-141

قادری، صلاح الدین و تاری وردی، یدالله، (1399)، مدل مدیریت ریسک شرکتی و پیامدهای آن در کنترل مؤثر ویژگی‌های سود شرکت. پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی (پژوهشنامۀ حسابداری مالی و حسابرسی) ، 12(46)، 7-106..

قادری، صلاح الدین؛ لشگری، زهرا؛ تاری وردی، یداله و کیقبادی، امیر رضا. (1399). مدل مدیریت ریسک شرکتی و پیامدهای آن بر عملکرد حسابداری و اقتصادی شرکت. مطالعات تجربی حسابداری مالی. 17 (65)، 173-139.

قادری، کاوه؛ قادری، صلاح الدین و قادری، سامان. (1397). تاثیر عامل رفتاری اطمینان بیش از حد مدیران بر اثربخشی مدیریت ریسک. پژوهشهای حسابداری مالی و حسابرسی،10(37)، 243-272.

گل خندان، ابوالقاسم. (1396). تاثیر آستانه ای مالکیت مدیریتی بر ارزش شرکت: آزمون مجدد به کمک مدل PSTR. حسابداری مدیریت، 10(34)، 85-98.

محمدشریفی، نیکو؛ نبوی چاشمی، سیدعلی؛ یداله زاده طبری، ناصرعلی، (1400). نقش مدیریت ریسک سازمانی بر عملکرد شرکت در فرآیند ادغام و اکتساب با استفاده از الگوی دو مرحله ای هکمن. مهندسی مالی و مدیریت اوراق بهادار، 12(46)، 448-435.

محمدی ملقرنی، عطااله؛ احمدی، زینب و پرواره، یونس. (1397). نقش سرمایه فکری بین مدیریت ریسک سازمانی و عملکرد شرکت. فصلنامه علمی تخصصی پژوهش در حسابداری و علوم اقتصادی، 2(3(پیاپی 4))، 29-40.

محمودآبادی، حمید و زمانی، زینب. (1395). بررسی رابطه بین ریسکپذیری شرکت و عملکرد مالی با تاکید بر سازوکارهای راهبری شرکتی. مطالعات تجربی حسابداری مالی، 12(49)، 141-170.

نظری، هنگامه و قناد، مصطفی. (1396). حسابرسی داخلی، راهبری شرکتی و مدیریت ریسک. نشریه دانشجویی راهبردهای حسابداری، 1(1)، 30-40.

وقفی، سیدحسام و زرگر، کبری. (1400). بررسی تاثیر اثربخشی مدیریت ریسک بر ریسک سقوط قیمت سهام با تاکید بر نقش مدیریت عمومی شرکت. خط مشی گذاری عمومی در مدیریت، 12(42 )، 47-66.

References

Adam, M; Soliman, A. M. & Mahtab,N. (2023). Measuring enterprise risk management implementation: A multifaceted approach for the banking sector, The Quarterly Review of Economics and Finance, 87, 1-13.

Al-Amri, K; & Davydov, Y. (2016). Testing the effectiveness of ERM: Evidence from operational losses. Journal of Economics and Business, 87, 70-82.

Altuntas, M; Berry-StÃ.lzle, T; & E.Hoyt, R. (2020). Enterprise Risk Management Adoption and Managerial Incentives". Journal of Insurance Issues, Western Risk and Insurance Association, 43(2), 1-42.

Attri, r; Dev, n; & Sharma, v. (2013). Interpretive Structural Modelling (ISM) approach: An Overview. Research Journal of Management Sciences, 2(2), 6.

Beasley, M; Pagach, D; & Warr, D. (2008). Information conveyed in hiring announcements of senior executives overseeing enterprise-wide risk management processes. Journal of Accounting, Auditing and Finance, 23 (3), 311-332.

Bronson,S.N, Carcello,J.V, Hollingsworth,C.W& Neal,T.L.(2009). Are fully independent audit committees really necessary? Journal of accounting and public policy. 28 (4), 265-280.

Cantrill JA; Sibbald B; & Buetow S. (1996). The Delphi and nominal group techniques in health services research. International Journal of pharmacy practice; 4(2):67-74

Chen, Y. L; Chuang, Y. W; Huang, H. G; & Shih, J. Y. (2020). The value of implementing enterprise risk management: Evidence from Taiwan’s financial industry. The North American Journal of Economics and Finance. 54, 100926.

COSO. (2004). Enterprise Risk Management - Integrated Framework.

Farwis, M; Nazar, M. C. A; & Azeez, A. A. (2020). Corporate board and firm risk: An emerging market perspective. International Journal of Financial Research. 11(6), 301-317.

Florio, C. & Leoni, G. (2017), Enterprise risk management and firm performance: The Italian case. The British Accounting Review, 49, 56-74.

Gordon, L. A; Loeb, M. P; & Tseng, C. (2009). Enterprise risk management and firm performance: A contingency perspective. Journal of Accounting and Public Policy, 28 (4), 301-327.

hosayni, S. R; Ganji, H; eskandari, G; & SoltanPour, H. (2021). The Effects of Enterprise Risk Management (ERM) and Audit Committee Characteristics on the Firms’ Reputation. Empirical Research in Accounting, 11(2), 99-136. doi: 10.22051/jera.2021.34510.2782 . (In Persian).

Hosseini, S. A; Hosseini, S. M. H; & Seyedmotahari, S. M. (2014). The Relation between ERM Techniques and Performance of Food Industry firms. Empirical Research in Accounting, 4(3), 45-60. doi: 10.22051/jera.2015.1883. (In Persian).

Hoyt, R. E; & Liebenberg, A. P. (2011). The value of enterprise risk management. Journal of Risk and Insurance, 78 (4), 795-822.

Kashif Shad, M; Lai, F; Lai Fatt, C; Klemeš, J; & Bokhari, A. (2019). Integrating Sustainability Reporting into Enterprise Risk Management and its Relationship with Business Performance: A Conceptual Framework. Journal of Cleaner Production. 208, 415-425.

Kuo,Y. F; Lin, Y. M & Chien, H. F. (2021). Corporate social responsibility, enterprise risk management, and real earnings management: Evidence from managerial confidence. Finance Research Letters, 41(C).

Lajili K; & Zeghal D; (2005), A content analysis of risk management disclosures in Canadian annual reports. Canadian Journal of Administrative Sciences, 22, (2), 125-142.

Linstone,H.A. &Turo , M; (2002).The Delphi Method echniques and Applications, Online Avaliable: www.inei.org.br/ inovateca/ estudos-e-pesquisas-eminovacao/Delphibook.

Malik, M. F; Zaman, M; & Buckby, S. (2020). Enterprise risk management and firm performance: Role of the risk committee. Journal of Contemporary Accounting and Economics. 16(1), 1-22.

Malone, D. W. (2014). An introduction to the application of interpretive structural modeling. Proceedings of the IEEE, 63(3), 397-404.

Oranga HM & Nordberg E. (1993).The Delphi panel method for generating health information. Health policy and planning, 8(4), 405-12.

Pagach, D; & Warr. R. (2011). The characteristics of firms that hire chief risk officers. Journal of Risk and Insurance, 78 (1), 185-211.

Ramesh, A; Banwet, D.K; & Shankar, R. (2010). Modeling the Barriers of Supply Chain Collaboration. Journal of Modelling in Management, 5(2), 176–193.

Rastegar, M. A. (2022). The effectiveness test of customer concentration on cash holdings adjustment speed in listed companies in Tehran Stock Exchange. Financial Knowledge of Securities Analysis, 14(52), 139-156. (In Persian).

Saeidi, P; Saeidi, S. P; Sofian, S; Saeidi, S. P; Nilashi, M. & Mardani, A. (2019), The Impact of Enterprise Risk Management on Competitive Advantage by Moderating Role of Information Technology. Computer Standards & Interfaces, 63, 67-82.

Sandelowski, M.And & Barros, J. (2007). Handbook for Synthesizing Qualitative Research. Springer publishing company Inc.

Sanghoon, Lee. (2008) Ownership Structure and Financial performance: Evidence from Panel Data of South Korea.

Singh, M. D; & Kant, R. (2011). Knowledge management barriers: An interpretive structural modeling approach. International Journal of Management Science and Engineering Management, 3(2), 10.

Wang, H; Qi, S & Li, K. (2023). Impact of risk-taking on enterprise value under extreme temperature: From the perspectives of external and internal governance, Journal of Asian Economics, 84,101556.

Wang, T. S; Y. M. Lin, E. M. Werner & H. Chang, (2018). The Relationship between External Financing Activities and Earnings Management: Evidence from Enterprise Risk Management. International Review of Economics and Finance, 58, 312-329.

Zhu, D; Li, Z & Mishra, A.R. (2023). Evaluation of the critical success factors of dynamic enterprise risk management in manufacturing SMEs using an integrated fuzzy decision-making model. Technological Forecasting and Social Change, 186 (1), 122137.