ارائه الگوی ارتقاء کارایی و اثربخشی کمیته حسابرسی با رویکرد زمینه بنیان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه حسابداری، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران

2 استادیار، گروه حسابداری، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران

3 استادحسابداری، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران.

چکیده

با توجه به نقش کلیدی کمیته حسابرسی در ساختار حاکمیت شرکتی ، ضرورت توجه به ابعاد کارایی و اثربخشی این کمیته، موضوعی است که نظر پژوهشگران، مراجع و نهادهای قانون‌گذاری را به خود معطوف کرده است. البته ﺻﺮف وﺟﻮد ﮐﻤﯿﺘﻪ ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﯽ در ﺷﺮﮐﺖ، اطمینان ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮔﺰارﺷﮕﺮی ﻣﺎﻟﯽ ﺑﺎﮐﯿﻔﯿﺖ و وﺟﻮد ﮐﻨﺘﺮل‌ﻫﺎی ﮐﺎﻓﯽ و مناسب حاصل نمی‌شود. ایفای مسئولیت اﯾﻦ ﮐﻤﯿﺘﻪ ﺑﻪ گونه‌ای کارا و اﺛﺮﺑﺨش از اهمیت به‌سزایی برخوردار است که در اغلب کمیته‌های حسابرسی شرکت‌ها در ایران، مغفول مانده است. در این پژوهش که در زمره پژوهش‌های کیفی و اکتشافی محسوب می‌گردد، سعی شده است تا الگوی ارتقاء کارایی و اثربخشی کمیته حسابرسی به روش نظریه‌پردازی زمینه‌بنیان ارائه گردد. برای نیل به این هدف، در سال‌های1399 و 1400، با 21 نفر از خبرگان و صاحب‌نظران در حوزه‌ کمیته حسابرسی، اعضای هیات‌مدیره و کمیته‌های حسابرسی و اساتید دانشگاه‌ها مصاحبۀ عمیق صورت گرفت. نتایج حاصل از پژوهش حاکی از آنست که کارایی و اثربخشی کمیته حسابرسی، تحت تاثیر ویژگی‌های شخصیتی، جنسیت، ویژگی‌های اخلاقی، نظام جبران خدمات، تجربه، هوش، الزامات محیطی، مشوق‌ها و فشارهای محیطی، تعامل (با مدیریت، حسابرس و...)، تعداد، ترکیب اعضاء و تعداد جلسات، تصمیم‌گیری‌های کمیته، ویژگی‌های صاحبکار، فرهنگ سازمانی و ویژگی‌های کسب و کار و رقابت در بازار قرار می‌گیرد. یافته‌های این پژوهش بیانگر این موضوع است که کارایی و اثربخشی کمیته حسابرسی، پیامدهایی نظیر بهبودکیفیت گزارشگری مالی، تامین منافع ذینفعان، افزایش بهره‌وری، ایجاد ارزش افزوده و تقویت و کمک به ایفای مسولیت‌های نظارتی هیئت مدیره را شامل می‌شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Providing A Model for Improving the Efficiency and Effectiveness of the Audit Committee with A Grounded Theory Approach

نویسندگان [English]

  • mehdi Ali Hosseini 1
  • mehdi beshkooh 2
  • Gholamreza Kordestani 3
1 Ph.D. Student, Department of Accounting, Qazvin Branch, Islamic Azad University, Qazvin, Iran.
2 Assistant Professor, Department of Accounting, Qazvin Branch, Islamic Azad University, Qazvin, Iran.
3 Faculty member and Professor of Accounting, Faculty of Social Science, Imam Khomeini international University, Qazvin, Iran.
چکیده [English]

Given the key role of the audit committee in the structure of corporate governance, the necessity of paying attention to the dimensions of efficiency and effectiveness of the committee is a subject which has attracted on the opinion of the researchers and the legislatures. Of course, Due to the existence of an audit committee in the company, assurance is not achieved into high quality financial reporting and the existence of sufficient and appropriate controls. Fulfilling the responsibilities of the committee in an efficient and effective manner is of great importance, which has been neglected in most companies’ audit committees in Iran. In this research, which is considered as a qualitative and exploratory research, it has been attempted to provide a model for improving the efficiency and effectiveness of the audit committee by the method of grounded theory. To do so, in 2020 and 2021, 21 experts in the field of audit committee, the members of board and audit committees and university professors were arranged in-depth interview. The results of the study indicate that the efficiency and effectiveness of the audit committee, under the influence of personality traits, gender, ethical characteristics, compensation system, experience, intelligence, environmental requirements, environmental pressures and incentives, interaction (with management, auditor and ... ), number, composition and number of meetings, committee decisions, characteristics of the client, organizational culture and characteristics of business and competition in the market. The findings of this study indicate that the consequences of the efficiency and effectiveness of the audit committee include such as improving the quality of financial reporting, providing stakeholder benefits, increasing productivity, creating added value and strengthening and helping to fulfill the supervisory responsibilities of the board.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Corporate Governance
  • The Efficiency and Effectiveness of the Audit Committee
  • The Quality of Financial Reporting

مراجع

امیرآزاد، میرحافظ؛ برادران حسن‌زاده، رسول؛ محمدی، احمد؛ تقی‌زاده، هوشنگ (1397).مدل جامع عوامل مؤثر بر کیفیت گزارشگری مالی در ایران به روش نظریه‌پردازی زمینه بنیان. پژوهش‌های حسابداری مالی، سال دهم، شماره 38 ،صص 21-42.
سعادتمند، روشنک، علوی، سید مصطفی. (1398). بررسی رابطه بین ویژگی‌های کمیته‌های حسابرسی و هزینه سرمایه سهام عادی. پژوهش های تجربی حسابداری، 9(1)،255-234.
بنی‌مهد، قاسم (1394). ضعف‌های سنتی واحدهای حسابرسی داخلی و کمیته حسابرسی در شرکت‌های ایرانی، دنیای اقتصاد، شماره3665.
خان محمدی، محمد؛ مویدی آملی، هادی. (1401). بررسی تاثیر ویژگی‌های کمیته حسابرسی بر کیفیت صورت‌های مالی در شرکت‌های پذیرفته‌شده بورس اوراق بهادار تهران. دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت،11(43)،335-323.
داداشی، ایمان؛ نوروزی، محمد. (1397). ارائه مدلی برای تبیین اثربخشی کمیته حسابرسی و کیفیت حسابرسی مبتنی بر معادلات ساختاری. پژوهش های تجربی حسابداری، 8(4)، 272-251.
رضایی پیته‌نویی،یاسر؛ غلامرضاپور، محمد؛ امیرنیا، نرجس (1399). اثربخشی کمیته حسابرسی و اجتناب مالیاتی شرکت‌ها: مطالعه نقش تعدیلی استراتژی‌های رهبری هزینه و تمایز. دانش حسابرسی، 117،80-146.
سلطانی نژاد، احمدصادق، رحیمی، علیرضا، شمس الدینی، کاظم. (1399). بررسی رابطه بین حاکمیت شرکتی و اثربخشی کمیته حسابرسی.  حسابداری و منافع اجتماعی.(2)10، 135-153.
علوی، سید مصطفی (1396). بررسی اثربخشی و آسیب شناسی کمیته های حسابرسی. رساله دکتری حسابداری، دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره).
علوی، سید مصطفی؛ قائمی، محمدحسین(1396). آسیب شناسی کمیته های حسابرسی. دانش حسابرسی. ۱۷ (۶۸) :147-127.
کامیابی، یحیی؛ بوژمهرانی، احسان. (1395). ویژگی های کمیته حسابرسی، کیفیت افشا و نسبت غیر موظف اعضای هیات مدیره. پژوهش‌های تجربی حسابداری،6(4)، 218-191.
معروفخانی،مجید؛ نوری فرد، یداله؛ صراف، فاطمه. (1401). مدلی برای ارزیابی عملکرد کمیته حسابرسی در بازار سرمایه ایران. دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت،11(42)،232-215.
مهدوی، غلامحسین؛کریمی پور، عیسی (1391). پانزده راهکار پیشنهادی برای افزایش اثربخشی کمیته‌های حسابرسی. مطالعات حسابداری و حسابرسی، 1(1)، 51-38.
Adams, R.B., Hermalin, B.E., and Weisbach, M. S. (2010), the role of boards of directors in corporate governance: A conceptual framework and survey, Journal of Economic Literature, Vol.48.No.1, pp.58-107.
Alavi, S. M (2017). Investigating Effectiveness and Pathology of the Audit Committees A Thesis Submitted for the Degree of Ph.D in Accouunting. (In Persian).
Alavi, S. M., Qayemi, M. H., (2017). Pathology of audit committees, Journal of Audit science, 17(68). (In Persian).
Amirazad, M., baradaran hassanzadeh, R., Mohammadi, A., Taghizadeh, H. (2019). Modeling the Factors Affecting Financial Reporting Quality using Grounded Theory in Iran. Journal of Financial Accounting Research, 10(4). (In Persian)
Al-Shaer., H aly, S. and Steven, T. (2017). Audit committees and financial reporting quality: evidence from UK environmental accounting disclosures, Journal of Applied Accounting Research, 18، 2-21.
Badolato, P. G., Donelson, D. C., Ege, M. (2014). Audit committee financial expertise and earnings management: the role of status. Journal of Accounting and Economics, 58(2-3): 208-230.
Banimahd, Qasem. (2015). Traditional weaknesses of internal audit units and audit committee in Iranian companies, Donyaye-Eqtesad, 3665.(In Persain)
Bédard, J., Gendron, Y. (2010). Strengthening the financial reporting system: can auditcommittees deliver? International Journal of Auditing, 14: 174-210.
Broye, Géraldine & Johannes, Pauline. (2021). Determinants of audit committee effectiveness: Reviewing a decade of empirical research.Comptabilite Controle Audit. 27. 51.
Carcello, J. V., Neal, T. L., Palmrose, Z. V., Scholz S. (2011). CEO involvement in selecting board members, audit committee effectiveness, and restatement. Contemporary Accounting Research, 28 (2): 396-430.
Collier, P., and Zaman, M. (2005). “Convergence in Europe corporate governance: the audit committee concept”, Corporate Governance, Vol. 13 No. 6. 753-768.
Cohen, J., Krishnamoorthy, G., Wright, A.M. (2008). Form versus substance: the implications for auditing practice and research of alternative perspectives on corporate governance Auditing: A Journal of Practice and Theory, 27 (2): 181–198.
Chan, A. M., Liu, G., Sun, J. (2013). Independent audit committee members’ board tenure and audit fees. Accounting and Finance, 53: 1129-1147.
Creswell, J. W. (2007). Qualitative Inquiry and Research Design: Choosing Among Five Traditions (2nd Ed.). Thousand Oaks, CA: Sage.
Crisan, Andrei & Fülöp, Melinda. (2014). The Role of the Audit Committee in Corporate Governance – Case Study for a Sample of Companies Listed on BSE and the London Stock Exchange - FTSE 100. Procedia Economics and Finance. 15. 10.1016/S2212-5671(14)00666-2.
Dadashi, I., Norouzi, M. (2018). A Model to Explain Effectiveness of Audit Committees on Audit Quality based on Structural Equations. Empirical Research in Accounting, 8(4), 251-272. (In Persain).
 DeZoort, F.T., Hermanson, D.R., Archambeault, D.S., and Reed, S.A. (2002), Auditcommittee effectiveness: a synthesis of the empirical audit committee literature, Journal of Accounting Literature, Vol. 21, pp. 38-75.
DeFond, M., & Francis, J. (2005). Audit Research after Sarbanes-Oxley? Auditing: A Journal of Practice and Theory, 24, 5-30.
Fama, E., and Jensen, M. (1983), “The separation of ownership and control”, Journal of Law and Economics, Vol. 26, pp. 301-25.
Gebrayel, E., Jarrar, H., Salloum, C., Lefebvre, Q. (2018). Effective association between audit committees and the internal audit function and its impact on financial reporting quality: empirical evidence from Omani listed firms. International Journal of Auditing, 22 (2): 197-213.
García-Meca, Emma & Sánchez‐Ballesta, Juan. (2009). Corporate Governance and Earnings Management: A Meta‐Analysis. Corporate Governance: An International Review. 17. 594.
Ghosh, A., Marra, A. and Moon, D. (2010). Corporate boards، audit committees، and earnings management: pre and post-SOX evidence. Journal of Business Finance & Accounting, 37, 1145–1176.
Gul, F. A., Srinidhi, B., Ng, A. C., (2011). Does board gender diversity improve the informativeness of stock prices? Journal of Accounting and Economics, 51 (3): 314-338.
Jensen, M., and Meckling, W. (1976), Theory of the firm: managerial behaviour, agency costs and capital structure, Journal of Financial Economics, Vol. 3, pp. 305-360.
Kalbers, L. P., and Fogarty, T. J. (1998), Organizational and economic explanations of audit committee oversight, Journal of Managerial Issues, Vol. 10 No. 2, pp. 129-150.
Kamyabi, Y., boozhmehrani, E. (2017). Audit Committee Characteristics, Quality of Disclosure and Proportion of Non-Executive Directors. Empirical Research in Accounting, 6(4). (In Persian).
Khanmohammadi, M., moayedi amoli, H. (2022). Investigating the effects of audit committee characteristics' on the quality of financial statements in Tehran stock exchange. Journal of Management Accounting and Auditing Knowledge, 11(43), 323-335. (In Persian).
Kim, S., Klein, A. (2017). Did the 1999 NYSE and NASDAQ listing standard changes on audit committee composition benefit investors? The Accounting Review, 92 (6): 187-212.
Khondkar, K., Robin, A., Suh, S. (2016). Board structure and audit committee monitoring: effects of audit committee monitoring incentives and board entrenchment on audit fees. Journal of Accounting, Auditing and Finance 31 (2): 249-276.
Lisic, L. L., Myers, L., Seidel, T., Zhou, J. (2018). Does audit committee accounting expertise help to promote audit quality? Evidence from auditor reporting of internal control weaknesses. Contemporary Accounting Research,Forthcoming.https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=2948134.
Mahdavi, G., Karimipoor, I. (2012). Fifteen Ways to Improve the Effectiveness of Audit Committees. Accounting and Auditing Studies, 1(1), 38-51. (In Persian).
Maroufkhani, M., Nourifard, Y., Sarraf, F. (2022). A Model of Audit Committee Performance Evaluation in Iran Capital Market. Journal of Management Accounting and Auditing Knowledge, 11(42), 215-232. (In Persian).
Mohiuddin, M. (2012). An empirical investigation into audit committee practices in Bangladesh: the case of companies listed on the Dhaka Stock Exchange (DSE).
Rezaei Pitehnoi, Y; Gholamrezapour, M; Amirnia, N (2019). Audit Committee Effectiveness and Corporate Tax Avoidance: Studying the Moderating Role of Cost Leadership and Differentiation Strategies. Auditing Knowledge, 80, 146-117. (In Persian).
Rittenberg, L. E. and R. D. Nair. (1993). Improving the effectiveness of audit committees. Montvale, NJ: Institute of Management Accountants.
Sadatmand, R., Alavi, S. (2019). Audit Committee Characteristics and Cost of Equity Capital. Empirical Research in Accounting, 9(1). (In Persian)
Sharma, V. D., Kuang, C. (2014). Voluntary audit committee characteristics, incentives and aggressive earnings management: evidence from New-Zealand. International Journal of Auditing, 18: 76-89.
Soltani Nejad, A., rahimi, A., shams aldini, K. (2020). Investigating the Relationship between Corporate Governance Mechanisms and the Effectiveness of the Audit Committee. Journal of Accounting and Social Interests, 10(2). (In Persian).
Spira, L. (2002), the Audit Committee: Performing Corporate Governance, Kluwer Academic Publishers, London.
Sultana, N., Singh, H., Van Der Zahn J.-L. (2015). Audit committee characteristics and audit report lag.International Journal of Auditing, 19: 72.
Tanyi, P. N., Smith, D. B. (2015). Busyness, expertise, and financial reporting quality of audit committee chairs and financial experts. Auditing: A Journal of Practice and Theory, 34 (2):59-89.
Turley, S. and Zaman, M. (2004), “Corporate governance effects of audit committees”, Journal of Management & Governance, Vol. 8, pp. 305-332.
Wu, Julia & Habib, Ahsan & Weil, Sidney. (2012). Audit committee effectiveness: A synthesis of the audit committee literature. Corporate Board: Role, Duties and Composition. 8. 15-31. 10.22495/cbv8i1art2.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 10 فروردین 1401
  • تاریخ بازنگری: 23 خرداد 1401
  • تاریخ پذیرش: 11 تیر 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار