بررسی تأثیر متغیرهای کلان اقتصادی و رقابت بازار محصول بر کیفیت سود: رویکرد معادلات ساختاری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه حسابداری، دانشکده اقتصاد و علوم اجتماعی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

2 دانشیار گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد و علوم اجتماعی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران،

3 دانشجوی دکتری حسابداری، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز و عضو هیئت علمی دانشگاه خلیج فارس، بوشهر، ایران،

چکیده

یکی از معیارهای توسعه اقتصادی، داشتن بازارهای سرمایه است که بتواند با ارائه گزارش­های مالی با کیفیت، اعتماد سرمایه­گذاران را جلب نماید. هدف این پژوهش نیز بررسی تأثیر همزمان متغیرهای کلان اقتصادی و رقابت بازار محصول بر کیفیت سود است. دوره زمانی مورد بررسی، سال­های 1385 تا 1394 و نمونه انتخابی 70 شرکت است. برای تحلیل داده­ها، از الگویابی معادلات ساختاری با رویکرد حداقل مربعات جزیی (PLS) و نرم­افزار پی ال اس استفاده شده است. نتایج نشان می­دهد که رقابت بازار محصول به­طور مستقیم و غیر مستقیم (از طریق میانجی عملکرد مالی)، اثر مثبت معنادار بر کیفیت سود دارد، اما از طریق متغیر میانجی ساختار سرمایه، به­طور معناداری تأثیر منفی می­گذارد. همچنین، تأثیر مستقیم قوی­تر از تأثیر غیر مستقیم است. دیگر یافته­های پژوهش حاکی از این است که متغیرهای کلان اقتصادی از مسیر میانجی عملکرد مالی، تأثیر مثبت ولی از مسیر میانجی ساختار سرمایه، تأثیر منفی بر کیفیت سود دارد. همچنین، متغیرهای کلان اقتصادی به­طور مستقیم رابطه منفی با کیفیت سود دارد، اما این رابطه معنادار نیست. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effects of Macroeconomic Variables and Product Market Competition on Earnings Quality Using Structural Equation Model

نویسندگان [English]

  • Mohammad Ramezan Ahmadi 1
  • Abdolmajid Ahangari 2
  • Hamid Reza Hajeb 3
1 Assistant Professor of Accounting, Faculty of Economics and Social Sciences, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran
2 Associated Professor of Economic, Faculty of Economics and Social Sciences, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran
3 PhD Student of Accounting, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz and Faculty Member of the Persian Gulf University, Boushehr, Iran
چکیده [English]

One of the criteria for economic development is capital markets attracting investors' confidence through providing high quality financial reports. The purpose of this research is to investigate the simultaneous effects of macroeconomic variables and product market competitiveness on earnings quality. The sample consists of 70 firms during the period from 2006 to 2015. For analyzing the data, the algorithm of equations with partial least squares (PLS) and Smart-PLS2 software are used.  The results show that the product market competition directly and indirectly through the financial performance intermediary has a significant positive effect on the earnings quality; however, indirectly through capital structure intermediary it has a negative effect on the earning quality. In addition, direct effect is stronger than indirect one. Other findings suggest that macroeconomic variables indirectly through financial performance and capital structure intermediaries have positive and negative effects respectively on the earnings quality. Also, there is an insignificant negative and direct relation between macroeconomic variables and the earning quality.

کلیدواژه‌ها [English]

  • earnings quality
  • product market competition
  • macroeconomic variables
  • structural equation model
اسدی، غلامحسین؛ بیات، مرتضی؛ نقدی، سجاد. (1393). عوامل مالی و غیر مالی مؤثر بر تصمیمات مرتبط با ساختار سرمایه. پژوهش­های تجربی حسابداری، 4 (2)، 187-203.
اعتمادی، حسین؛ ایمانی برندق، محمد. (1386). بررسی رابطه بین کیفیت سود و بازده سهام شرکت­های پذیرفته شده بورس تهران. دانشور رفتار، 14 (26)، 61-72.
انصاری، عبدالمهدی؛ نداپور، غلامرضا؛ شیرزاد، علی. (1392). بررسی عملکرد شرکت بر مدیریت واقعی سود و سطح کلی مدیریت سود در شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. دومین همایش بررسی راهکارهای ارتقا مباحث مدیریت، حسابداری، مهندسی صنایع در سازمان­ها.
برادران شرکاء، حمیدرضا؛ سید مطهری، سید مهدی. (1386). رابطه متغیرهای مهم کلان اقتصادی با متغیرهای عمده حسابداری در ایران. مطالعات تجربی حسابداری مالی، 40، 8-1.
بزرگ اصل، موسی؛ رضوی، سید مهدی. (1388). رابطه بین بازده سهام شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و برخی متغیرهای کلان اقتصادی. فصلنامه مطالعات تجربی حسابداری، 22، 117-97.
جعفری نسب کرمانی، ندا؛ مشایخ، شهناز؛ جعفری نسب کرمانی، محدثه. (1397). بررسی اثرات همزمان ویژگی‌های خاص شرکتی و متغیرهای کلان اقتصادی بر ساختار سرمایه در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران به تفکیک صنعت. فصلنامه سیاست­های مالی و اقتصادی، 6 (23)، 205-222.
حجازی، رضوان؛ خلیفه سلطانی، سید احمد؛ رحمانی، زرافشان. (1389). تأثیر متغیرهای رشد اقتصادی و آزادی اقتصادی بر عدم شفافیت سود. مجله پژوهش­های حسابداری مالی، 2 (3)، 1-16.
داوری، علی؛ رضازاده، آرش. (1393). مدل­سازی معادلات ساختاری با نرم­افزار PLS. انتشارات جهاد دانشگاهی، چاپ دوم.
ستایش، محمد حسین؛ کریمی، لیلا؛ کریمی، زهره. (1390). بررسی رابطه متغیرهای کلان اقتصادی و ساختار سرمایه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. تحقیقات حسابداری و حسابرسی، 3 (11)، 49-36.
ستایش، محمد حسین؛ کارگرفرد جهرمی، محدثه. (1390). بررسی تأثیر رقابت در بازار محصول بر ساختار سرمایه. فصلنامه پژوهش های تجربی حسابداری مالی، 1 (1)، 9-28.
سجادی، سید حسین؛ فرازمند حسن؛ علی صوفی، هاشم. (1389). بررسی رابطه متغیرهای کلان اقتصادی و شاخص کل قیمت سهام در بورس اوراق بهادار تهران. فصلنامه تحقیقات حسابداری، 2 (6)، 4-22.
علیقلی، منصوره. (1397). تأثیر متغیرهای کلان اقتصادی بر ساختار سرمایه در بازار سرمایه ایران. فصلنامه سیاست‌های راهبردی و کلان، 6 (3)، 413-399.
غیوری مقدم، علی؛ حاجب، حمیدرضا؛ پارسا، حجت. (1393). بررسی تأثیر رقابت در بازار محصول بر کیفیت سود شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. پژوهش حسابداری، 15، 33-19.
قاسمیه، رحیم؛ غیوری مقدم، علی؛ حاجب، حمیدرضا. (1393). بررسی تأثیر رقابت بازار محصول بر رابطه بین ساختار سرمایه و عملکرد واحد تجاری. مجله پیشرفت­های حسابداری دانشگاه شیراز، 6 (2)، 107-129.
کریمی، فرزاد؛ فروغی، داریوش؛ نوروزی، محمد؛ مدینه، سید محمد. (1393). بررسی تأثیر متغیرهای اقتصادی و حسابداری بر ساختار سرمایة شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. مجله دانش حسابداری، 5 (17)، 141-162.
محسنین، شهریار؛ اسفیدانی، محمدرحیم. (1393). معادلات ساختاری مبتنی بر رویکرد حداقل مربعات جزئی به کمک نرم افزار Smart-PLS. تهران: موسسه کتاب مهربان نشر، چاپ اول.
نمازی، محمد؛ رضایی، حمیدرضا. (1391). تأثیر نرخ تورم بر کیفیت سود شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، پژوهش­های تجربی حسابداری، 5، 91-67.
هاشمی، سید عباس؛ امیری، هادی؛ تیموری، زهرا. (1396). تأثیر متغیرهای کلان اقتصادی بر سود آتی حسابداری. پژوهش­های حسابداری مالی و حسابرسی، 9 (34)، 163-190.
یعقوب نژاد، احمد؛ خباززاده، محمداسماعیل. (1392). رابطه بین متغیرهای کلان اقتصادی و عملکرد شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. مطالعات کمی مدیریت، 4 (1)، 1-20.
 
Aligholi, M. (2018). The Effect of Macroeconomic Variables on Capital Structure in Iran. Quarterly Journal of the Macro and Strategic Policies, 6 (3) , 398-413. (in persian)
Ansari, A. , Nedapour, GH. , & Shirzad, A. (2013). Investigating the company's performance on the real management of profits and the overall level of earnings management in companies admitted to Tehran Stock Exchange. Second conference on reviewing solutions for management issues, accounting, industrial engineering in organizations. (in persian)
Anuar, H. , & Chin, O. (2015). The Development of Debt to Equity Ratio in Capital Structure Model: A case of micro franchising. Procedia Economic and Finance, 35, 274-280.
Armstrong, C. , Guay, W. , & Weber, J. (2010). The Role of Information and Financial Reporting in Corporate Goverance and Debt Contracting. Journal of Accounting and Economics, 50 (2-3) , 179-234.
Asadi, GH. , Bayat, M. , & Naghdi, S. (2014). Financial and Non-financial Factors Effective on Capital Structure Decisions. Journal of Empirical Research in Accounting, 4 (2) , 187-203. (in persian)
Ball, R. , & Brown, P. (1968). An Empirical Evaluation of Accounting Income Numbers. Journal of Accounting Research, 6 (2) , 159-178.
Baradarann shoraka, H. R. , & Seyed Motahari, M. (2007). The Relationship of Important Macroeconomic Variables with Major Accounting Variables in Iran. Empirical Studies in Financial Accounting Quarterly, 40, 1-8. (in persian)
Barton, J. J. , & Simko, P. J. (2002). The balance sheet as an earnings management constraint. The Accounting Review, 77 (Supplement) , 1-27.
Bassiouny, S. W. , Soliman, M. M. , & Rajab, A. (2016). The impact of firm characteristics on earnings management: an empirical study on the listed firms in Egypt. The Business and Management Review, 7 (2) , 91-101.
Beatty, A. , & Weber, J. (2003). The effects of debt contracting on voluntary accounting method changes. The Accounting Review, 78 (1) , 119-142.
Beiner, S. , Schmid, M. M. , & Wanzenried, G. (2011). Product market competition, managerial incentives and firm valuation. European Financial Management, 17 (2) , 331-366.
Bokpin, G. A. (2009). Macroeconomic Development and Capital Structure Decisions of Firms. Studies in Economics and Finance, 26 (2) , 129-142.
Botosan, C. A. , & Stanford, M. (2005). Managers' Motives to Withhold Segment Disclosures and the Effect of SFAS no. 131 on Analysts' Information Environment. The Accounting Review. 80 (3) , 751 –771.
Bozorg Asl, M. , & Razavi, M. (2009). The relationship between stock returns of listed companies in Tehran Stock Exchange and some macroeconomic variables. Quarterly Journal of Empirical Accounting Studies, 22, 97-117. (in persian)
Brander, J. A. , & Lewis, T. R. (1986). Oligopoly and Financial Structure: The Limited Liability Effec. The American Economic Review, 76 (5) , 956-970.
Chan, K. , Chan, L. K. , Jegadeesh, N. , & Lakonishok, J. (2006). Earnings quality and stock returns. Journal of Business, 79 (3) , 1-42.
Cheng, P. , Man, P. , & Cheong, H. Y. (2013). The impact of product market competition on earnings quality. Accounting and Finance, 53 (1) , 137–162.
Damodaran, A. (2002). Investment Valuation: Tools and Techniques for Determining the Value of Any Asset. Publisher: Wiley; 2nd edition.
Darrough, M. N. , & Stroughton, N. M. (1990). Financial disclosure policy in an entry game. Journal of Accounting and Economics, 12 (1-3) , 219–243.
Davari, A. , & Reza zadeh, A. (2014). Modeling Structural Equations with PLS Software. Tehran. Jahad University Press. (in persian)
Dechow, P. (1994). Accounting Earnings and Cash Flows as Measures of Firm Performance the Role of Accounting Accruals. Journalof Accounting and Economic, 18 (1) , 3-42.
Doyle, J. , Ge, W. , & McVay, S. (2007). Accruals quality and internal control over financial reporting. The Accounting Review, 82, 1141 –1170.
Drobetz, A. , Baker, M. , & Wurgler, J. (2007). How persistent is the impact of market timing on capital structures?, Review of Financial Studies, 15 (1) , 1- 33.
Etemadi, H. , & Imani brandagh, M. (2007). Investigating the relationship between earnings quality and return on shares of Tehran Stock Exchange. Daneshvar Raftar, 14 (26) , 61-72. (in persian)
Fornell, C. , & Larcker, D. F. (1981). Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error. Journal of marketing research, 18 (1) , 39-50.
Francis, J. , LaFond, R. , Olsson, P. , & Schipper, K. (2004). Costs of equity and earnings attributes. The Accounting Review, 79, 967-1010.
Francis, J. , LaFond, R. , Olsson, P. , & Schipper, K. (2005). The market pricing of accruals quality. Journal of Accounting and Economics, 39 (2) , 295-327.
Frankel, R. M. , Johnson, M. F. , & Nelson, K. K. (2002). The relation between auditor’s fees for nonaudit services and earnings management. The Accounting Review, 77 (Supplement) , 71-106.
Ghasemiyeh, R. , Ghayouri moghaddam, A. , & Hajeb, H. R. (2014). Investigating the effect of product market competition on the relationship between capital structure and business unit performance. Journal of Accounting Advances, 6 (2) , 107-129. (in persian)
Ghayouri moghaddam, A. , Hajeb, H. R. , & Parsa, H. (2014). Investigating the effect of product market competition on earnings quality of listed companies in Tehran Stock Exchange. Accounting Research, 15, 19-33. (in persian)
Hashemi, A. , Amiri, H. , & Taimuri, Z. (2017). Effect of macroeconomic variables on accounting profit. The Financial Accounting and Auditing Research, 9 (34) , 163-190. (in persian)
Hejazi, R. , Khalifeh soltani, A. , & Rahmani, Z. (2010). Influence of economic growth and economic freedom variables on lack of transparency of profit. Financial Accounting Research, 2 (3) , 1-16. (in persian)
Hulland, J. (1999). Use of partial least squares (PLS) in strategic management research: A review of four recent studies. Strategic management journal, 20 (2) , 195-204.
Ja’fari Nasab Kermani, N. , Mashayekh, Sh. , & Ja’fari Nasab Kermani, M. (2018). Simultaneous Effects of Company-Specific Characteristics and Macroeconomic Variables on the Capital Structure of Listed Companies in Tehran Stock Exchange. quarterly journal of fiscal and economic policies, 6 (23) , 205-229. (in persian)
Januszewski, S. , Koke, J. , & Winter, J. (2002). Product market competition, corporate governance and firm performance: an empirical analysis for Germany. Research in Economics, 56, 299–332.
Jensen, M. C. , & Meckling, W. H. (1976). Theory of the Firm: Managerial Behavior, Agency Costs and Capital Structure. Journal of Financial Economics, 3 (4) , 305-365.
Karimi, F. , Foroughi, D. , Norouzi, M. , & Madineh, M. (2014). The Effect of Economic and Accounting Variables on Capital Structure of Companies Listed in Tehran Stock Exchange. Journal of Accounting Knowledge, 5 (17) , 141-162. (in persian)
Karimi, F. , Foroughi, D. , Norouzi, M. , & Madineh, M. (2014). The Effect of Economic and Accounting Variables on Capital Structure of Companies Listed in Tehran Stock Exchange. Journal of Accounting Knowledge, 5 (17) , 141-162. (in persian)
Kim, D. , & Qi, Y. (2010). Accruals quality, stock returns, and macroeconomic conditions. The Accounting Review, 85 (3) , 937-978.
Mohsenin, S. , & Sfidani, M. R. (2014). Structural equations based on partial least squares approach using Smart-PLS software. Tehran. Book Publishing Institute. (in persian)
Muhammad, M. , Herani G. M. , Rajar, A. W. , & Farooqi, W. (2011). Economic factors influencing corporate capital structure in three Asian countries: evidence from Japan, Malaysia and Pakistan. Journal of Management and Social Sciences, 3 (1) , 9-17.
Namazi, M. , & Rezaei, H. (2012). Impact of Inflation Rate on Profitability of Companies Accepted in Tehran Stock Exchange. Empirical Research in Accounting, 5, 67-91. (in persian)
Nickell, S. (1996). Competition and corporate performance. Journal of Political Economy, 104 (4) , 724-746.
Nissim, D. , & Penman, S. (2001). Ratio analysis and equity valuation: from research to practice. Review of Accounting Studies, 6 (1) , 109– 154.
Povel, P. , & Raith, M. (2004). Financial constraints and product market competition: Ex ante vs. ex post incentives. International Journal of Industrial Organization, 22, 917-949.
Raith, M. (2003). Competition, risk and managerial incentives. American Economic Review, 93 (4) , 1425–1436.
Sajjadi, H. , Farazmand, H. , & Ali soufi, H. (2010). Investigating the relationship between macroeconomic variables and total stock price index in Tehran Stock Exchange. Quarterly Journal of Accounting Research, 2 (6) , 4-22. (in persian)
Setayesh, M. H. , & Kargarfard jahromi, M. (2011). Investigating the impact of product market competition on capital structure. Quarterly Journal of Empirical Research on Financial Accounting, 1 (1) , 9-28. (in persian)
Setayesh, M. H. , Karimi, L. , & Karimi, Z. (2011). Investigating the relationship between macroeconomic variables and capital structure of listed companies in Tehran Stock Exchange. Accounting and Auditing Research, 3 (11) , 36-49. (in persian)
Sharma, V. (2010). Stock Returns and Product Market Competition: beyond Industry Concentration. Review of Quantitative Finance and Accounting, 37, 283-299.
Wang, S. F. , Jou, Y. J. , Chang, K. C. , & Wu, K. W. (2014). Industry competition, agency problem, and firm performance. Romanian Journal of Economic Forecasting, 17 (4) , 76-93.
Watts, R. , & Zimmerman, J. (1978). Towards a positive theory of the determination of accounting standards. The Accounting Review, 53 (1) , 112–134.
Widuri, R. , & Sutanto, J. E. (2018). Differentiation Strategy and Market Competition as Determinants of Earnings Management. Advances in Economics, Business and Management Research, 69, 171-176.
Yaghoub Nezhad, A. , & Khabbaz Zadeh, M. E. (2013). Relationship between macroeconomic variables and performance of accepted companies in Tehran Stock Exchange. Quantitative Management Studies, 4 (1) , 1-20. (in persian)
Zubairi, H. J. (2010). An Investigation of the Influence of Key Financial and Economic Indicators on Profitability of Cement Sector companies in Pakistan. Available at http: //ssrn. com