تعیین کارایی هزینه و سود بانک ها با استفاده از تکنیک تحلیل پوششی داده ها و بررسی عوامل تعیین کننده آن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه حسابداری، دانشگاه شیراز و مربی، گروه حسابداری، دانشگاه خلیج فارس بوشهر

2 مربی، گروه حسابداری، دانشگاه خلیج فارس بوشهر

3 دانشجوی دکتری، گروه مدیریت، دانشگاه شیراز،

چکیده

هدف از پژوهش حاضر محاسبه کارایی هزینه و سود بانک‌های تجاری ایران و بررسی رابطه بین کارایی هزینه و سود با متغیرهای اندازه، نسبت کفایت سرمایه، نسبت هزینه به سود و سودآوری است. این پژوهش در دو مرحله انجام شد. در مرحله نخست با استفاده از تکنیک تحلیل پوششی داده‌ها، کارایی هزینه و سود 10 بانک در دوره زمانی 1385-1392 مورد محاسبه قرار گرفت و در مرحله دوم با بهره‌گیری از رگرسیون داده‌های ترکیبی (پانلی) به بررسی رابطه میان کارایی هزینه و سود با متغیرهای پیش گفته پرداخته شد. در مرحله نخست بانک‌های مورد بررسی به طور نسبی در دو گروه کارا و غیر کارا از لحاظ هزینه و سود طبقه‌بندی گردید و مشخص شد که بانک‌های مورد بررسی از لحاظ کسب سود و کسب منافع کارایی بیشتری نسبت به صرف یا هزینه کردن منابع دارند. همچنین، از دیگر یافته‌های این مرحله از پژوهش، ارائه راهکاری برای بانک‌های ناکارا به منظور حرکت به سمت مرز کارایی بود. در حقیقت، تکنیک تحلیل پوششی داده‌ها، واحدهای مرجع (از میان بانک‌های کارا) را برای بانک‌های ناکارا جهت تعیین هزینه و سود بهینه مشخص کرد. نتایج به دست آمده از اجرای مرحله دوم پژوهش حاکی از آن است که متغیرهای نسبت کفایت سرمایه و سودآوری بر کارایی هزینه تأثیر معناداری ندارند ولی متغیرهای نسبت هزینه به سود و اندازه در سطح خطای 5% به ترتیب دارای تأثیر معکوس و مستقیم معناداری بر کارای هزینه هستند. این نتایج به این معنی است بانک‌هایی که تمایل بیشتری برای کنترل هزینه‌ها دارند کارایی هزینه بالاتری داشته و بانک‌های بزرگتر نیز از صرفه‌جویی ناشی از مقیاس بیشتری برخوردارند. همچنین از نتایج دیگر پژوهش این بود که به استثنای متغیر سودآوری هیچکدام از دیگر متغیرهای مورد بررسی یعنی، نسبت کفایت سرمایه، نسبت هزینه به سود و اندازه تأثیر معنی‌داری بر کارایی سود ندارند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Factors Effective on Cost and Profit Efficiencies of Banks based on Data Envelopment Analysis Technique

نویسندگان [English]

  • ali ghayouri moghaddam 1
  • safdar alipur 2
  • zaemeh neamatollahi 3
  • iraj asghari 2
چکیده [English]

This research is aimed to measure cost efficiency and profit efficiency of Iranian commercial banks and to investigate the relation of cost efficiency and profit efficiency to some variables of size, capital adequacy ratio, cost to income ratio and profitability. This research is accomplished in two steps: first, cost and profit efficiencies of 10 banks over the period from 2006 to 2010 are calculated using Data Envelopment Analysis technique and then the relation of cost efficiency and profit efficiency to pre-determined variables is investigated utilizing panel data regression. At the first stage, the sample banks are classified into two groups of efficient and inefficient with respect to cost and profit and it is revealed that the investigated banks have more profit efficiency than cost efficiency. Moreover, findings of this research provide inefficient banks with a technique for moving towards efficiency. In fact, the Data Envelopment Analysis technique discovers reference units (among efficient banks) in order to determine optimum cost and profit required for inefficient banks. The results from the second phase of this research indicate that some assumed variables of efficiency including capital adequacy ratio and profitability ratio do not affect significantly the cost efficiency. However, the variables of cost to income ratio and size have significant negative and positive effects on cost efficiency respectively at the 5% level of error, indicating that the banks more willing to control costs are more cost efficient and also the larger banks are more taking advantages of economies of scale. Moreover, other results of this research indicate that except for the profitability variable, none of the other investigated variables, i. e. capital adequacy ratio, cost to income ratio and size have a significant effect on the profit efficiency.

کلیدواژه‌ها [English]

  • cost and profit efficiency
  • Data Envelopment Analysis
  • Banking Industry

مراجع

افلاطونی، عباس و لیلی نیکبخت. (1389). کاربرد اقتصادسنجی در تحقیقات حسابداری، مدیریت مالی و علوم اقتصادی. تهران: انتشارات ترمه.
باصری، بیژن، محمد باقری شندی و مصطفی برات پور. (1389)، تحلیلی بر کارایی فنی شعب منتخب بانک ملت در شهر تهران، فصلنامه پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، سال هجدهم، شماره 54، 55-72.
حسینی، سید شمس الدین و امیررضا سوری. (1386)، برآورد کارایی بانک‌های ایران و عوامل مؤثر بر آن، فصلنامه پژوهشنامه اقصادی، شماره 25، 127-155.
خواجوی، شکراله، علیرضا سلیمی فرد و معصومه ربیعه. (1384). کاربرد تحلیل پوششی داده ها (DEA) در تعیین پرتفویی از کاراترین شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، دوره 22، شماره 2، 89-75.
زراء نژاد، منصور و ابراهیم انواری. (1384). کاربرد داده‌های ترکیبی در روش تحلیل رگرسیون در علوم مختلف (با تأکید بر علوم اقتصادی-اجتماعی). همایش بین المللی روش‌های تحقیق در علوم، فنون و مهندسی. تهران: دانشگاه امام حسین.
نمازی، محمد و شهلا ابراهیمی. (1389)، بررسی کارایی بانک‌های ایران با استفاده از تکنیک DEA به روش پله ای، مدیریت صنعتی، دوره 2، شماره 5، 159-174.
Aflatuni, Abas. and Nikbahkt, Leili. (2010). Econometrics application in accounting, financial management and economics researches, Tehran: Termeh publications. (in persian)
Akhigbe, A. and J. McNulty (2005). Profit Efficiency Sources and Differences among Small and Large U. S. Commercial Banks. Journal of Economics and Finance. 29 (3) , 289-299.
Ariff, M. and L. Can (2008). Cost and profit efficiency of Chinese banks: A non-parametric analysis. China Economic Review. 19, 260-273.
Baltagi, B. H. (2005). Econometric Analysis of Panel Data. Britain: John Wiley & Sons Ltd.
Baseri, Bijan. , Bagheri Shendi, Mohammad. And Baratpour, Mostafa. (2010). An Analysis of Technical Efficiency of the Selected Branches of Mellat Bank in Tehran, quarterly journal of economic researches and policies, 18 (54) ,55-72. (in persian)
Das. A and S. Ghosh (2009). Financial Deregulation and Profit Efficiency: A Non-parametric Analysis of Indian Banks. MPRA, 1-21.
Delis, M. D. ; Fillipaki, A. K. and C. K. Staikouras (2008). Evaluating Cost and Profit Efficiency: A Comparison of Parametric and Nonparametric Methodologies. MPRA, 1-27.
Dinc, M,K. E. Haynes, and M. Tarimcilar. (2003). integrating models for regional development decisions: A policy perspective. Ann RegSci, 37, 31–53.
Halkos, G. E. and D. S. Salamouris (2004). Efficiency Measurement of the Greek Commercial Banks with the Use of Financial Ratios: a Data Envelopment Analysis Approach. Management Accounting Research. 15, 201-224.
Hosseini, SayedShamsoddin. And Souri, Amirreza. (2007). Efficiency estimation of iranian banks and its effective factors, journal of economic researches, 7 (25) , 27-155. (in persian)
Isik, I. and M. K. Hassan (2002). Cost and Profit Efficiency of the Turkish Banking Industry: An Empirical Investigation. The Financial review. 37, 257-280.
Khajavi, Shokrollah. Salimifard, Alireza. And Rabie, Masoomeh. (2005).
the application of data envelopment analysis (DEA) in determining a portfolio of the most efficient companies accepted at tehran stock exchange, journal of social sciences and humanities of shiraz university, 22 (2) , 75-89. (in persian)
Maudos, J. and J. M. Pastor (2003). Cost and Profit Efficiency in the Spanish Banking Sector (1985-1996): A Non-Parametric Approach. Applied FinancialEconomics. 200, 1-19.
Namazi, Mohammad. And Ebrahimi, Shahla. (2010). The Investigation of the Iranian Banks' Efficiency by Using Stepwise DEA Technique, journal of industrial management, 2 (5) , 159-174 (in persian)
Ramanathan, R. (2004). Data Envelopment Analysis for weight derivation and aggregation in the analytic hierarchy process. Computation & Operation Research, 33, 1289–1307.
Ray, S. C. (2004). Data Envelopment Analysis. FIRST Edition, America: Cambridge University Press.
Ray, S. C. and A. Das (2010). Distribution of cost and profit efficiency: Evidence from Indian banking. European Journal of Operational Research. 201, 297-307.
Srairi, S. A. (2010). Cost and profit efficiency of conventional and Islamic banks in GCC countries. J. Prod Anal. 34, 45-62.
Zaranejad, Mansour. And Anvari, Ebrahim. (2005). Panel data application in regression analysis method in different sciences (focus on economic-social sciences) , the international conferrence on research methods in sciences, techniques and engineering, Tehran: Imam Hossein University. (in persian)
 

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 01 خرداد 1394
  • تاریخ بازنگری: 03 آبان 1396
  • تاریخ پذیرش: 12 شهریور 1396

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار