بررسی عوامل موثر بر کیفیت مالیات در ایران با استفاده از رویکرد سلسله مراتبی

ایمانی برندق, محمد; پیری, پرویز; قربانی, توفیق

doi:10.22051/jera.2016.2292

بررسی عوامل موثر بر کیفیت مالیات در ایران با استفاده از رویکرد سلسله مراتبی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ استادیار گروه حسابداری دانشگاه زنجان

² استادیار گروه حسابداری دانشگاه ارومیه

³ کارشناس ارشد حسابداری

10.22051/jera.2016.2292

چکیده

مالیات به عنوان یکی از اصلی‌ترین ابزارهای کسب درآمد دولت‌ها در مسیر دستیابی به اهداف اقتصادی و اجتماعی مطرح است. گسترش و تنوع فعالیت‌های اقتصادی و نقش فزایندة دولت‌ها در ایجاد و گسترش خدمات عمومی، تأمین اجتماعی و گسترش تعهدات دولت در عرصه‌های اقتصادی و اجتماعی و تلاش در جهت تحقق رشد اقتصادی و توزیع عادلانه درآمد، پرداخت و دریافت مالیات را به مسئله‌ای مهم و مؤثر تبدیل نموده است. لذا هدف این مقاله بررسی کیفیت مالیات و عوامل موثر بر آن است که بر اساس پرسشنامه (95 عدد) و با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی میسر شده است. براساس یافته‌های این تحقیق، عوامل مؤثر بر کیفیت مالیات به‌ترتیب اولویت بدین صورت است: "هزینه‌های دریافت مالیات" (26. 1 %)، "زمان وصول مالیات" (23. 7 %)، "استفاده از نرخ و منبع مالیاتی مناسب" (17. 2 %)، "استفاده از قوانین و دستورالعملهای مناسب و قابل اجرا" (11. 8 %)، "بسترهای مناسب مالیاتی " (8. 2 %)، "عملکرد مناسب سازمان مالیاتی" (5. 9 %)، "پاسخ‌گویی مالیاتی" (4. 1 %) و "اطلاع و آگاهی مودیان مالیاتی" (3. 1 %). به عبارتی می‌توان گفت که هزینه‌ها و زمان وصول مالیات، اهمیت خاصی در افزایش کیفیت مالیات داشته و در این مسیر نباید از نرخ مالیاتی و تنوع منابع آن و قوانین و دستورالعمل‌ها غافل شد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analysis of Factors Affecting Tax Quality Based on Analytical Hierarchy Process (AHP)

نویسندگان [English]

Mohammad Imani Barandagh ¹
parviz piri ²
Tofig ghorbani ³

چکیده [English]

Tax is one of the main financing ways for governments in achieving social and economic objectives. Expanded and diversified economic activities, the increasing role of governments in developing public services and social security, government commitments expansion in the fields of social and economic development, and efforts to achieve economic growth and income distribution have made tax payments as an important and effective issue. Therefore, the paper is aimed to investigate tax quality and factors affecting it using analytical hierarch process and based on questionnaire. Findings show that tax quality factors preferences are as following: "Tax receiving expense"(26.1%)," Time of Tax receiving "(23.7%),"the appropriate tax rate and source"(17.2%),"appropriate and applicable rules and procedures"(11.8%), "reasonable tax Grounds" (8.2%), "the proper functioning of the Tax Organization"(5.9%),"tax accountability"(4.1%), and "taxpayers awareness" (3.1%). In other words, costs and time of tax collection have important roles in increasing tax quality. In this regard, tax rates, diversity of its sources and rules should not be ignored

کلیدواژه‌ها [English]

Tax
tax quality

مراجع

پور مقیم، سیدجواد؛ نعمت‌پور، معصومه وموسوی، میرحسین. (1384). بررسی عوامل موثر بر سطح وصول درآمدهای مالیاتی درسیستم مالیاتی ایران. پژوهش‌های اقتصادی، سال 5، شماره 2، 161- 187.

خالقی رخنه، زهرا و نوریان، عبدالحسن. (1388). سیستم مالیات ستانی جامع درآمد اجاره املاک. فصلنامه تخصصی مالیات، شماره 4، 99- 132.

دشتی، محمد. (1384). ترجمه نهج البلاغه. چاپ هفتم، دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی. ص579.

رحیمی، علیرضا. (1390). انسان گرایی حضرت علی علیه السلام در مدیریت امور مالیاتی. پژوهش های نهج البلاغه، سال نهم، (31)، 117 ـ 137.

سیدی، میر حسین؛ قاسم‌نژاد مقدم، نیما و رحیمی، غلامرضا. (1388). ارائه مدلی جهت سنجش کیفیت با توجه به مفهوم نوین کیفیت (NCQ) با استفاده از تئوری فازی. فراسوی مدیریت، سال سوم، شماره11، 31- 58.

شعری، صابر. (1380). تجزیه وتحلیل هزینه‏های کیفیت. مجله حسابرس، شماره 10، 64 -67.

شیرخانی، فریبا. (1385). بررسی مسائل وسیاست‌های اقتصادی. مجله اقتصادی- وزارت امور اقتصادی و دارائی، سال ششم، شماره 54، 41- 64.

عاملی، آنژلا. (1383). تبیین وارائه الگوی مناسب بازاریاب خدمات به منظور افزایش کارایی سازمان امور مالیاتی کشور. پژوهش‌های اقتصادی، 57- 92.

عباس‌نژاد، علی‌اکبر. (1380). ارزیابی مالی شرکت‌های پذیرفته شده بورس تهران بر اساس فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP). پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه امام صادق (ع).

عرب‌مازار، علی اکبر و دهقانی، علی. (1388). برآورد کارایی مالیات بر درآمد مشاغل و اشخاص حقوقی در استان‌های کشور. فصلنامه تخصصی مالیات، دوره جدید، شماره 7، 45- 64.

عسکری، علی. (1392). کالبد شکافی اصلاح نظام مالیاتی کشور: چالش‌ها، برنامه‌ها و عملکرد نظام مالیاتی. فصلنامه سیاست‌های مالی واقتصادی، شماه 2، 85-120.

قدسی پور، سیدحسن. (1392). فرآیند تحلیل سلسله مراتبی. دانشگاه صنعتی امیر کبیر.

متن قانون بودجه 93. (1393). http: //www. parliran. ir.

مجتهد، احمد، احمدیان، اعظم. (1386). اثر درآمدهای مالیاتی دولت بر رفاه اجتماعی ایران. پژوهشنامه اقتصادی، شماره 7، 45-71.

هژبر کیانی، کامبیز؛ محمدی، فردین و غلامی، الهام. (1388). محاسبه نرخ‌های بهینه مالیات بر در آمد مشاغل وشرکت‌ها. نشریه اقتصاد، شماره 54، 7-40.

Amin, mohamad. (2011). Quality of Tax Administration: How Relevant Is Country Size?, Enterprise Analysis Unit, World Bank, Washington DC, 20433.

Barbuta, Nicoleta. (2008). Economic and Non-Economic Factors for Tax Compliance, University of Galati.

Chamberlain, Jeff, Castleman, Tanya. (2002). Egovernment business strategies and services to Citizens: an analysis of the Australian e-tax system, Decking university, Faculty of Business and Law.

Fuest, Clemens , Peichl, Andreas and Schaefer, Thilo. (2006). Does Tax Simplification yield more Equity and Efficiency? An empirical analysis for Germany, Center for Public Economics University of Cologn.

Imani Barandagh, Mohammad (2015) , Tax in Imam Allis' views and its conformity with current situation in Iran, Journal of Social Issues & Humanities (Journal SIH) , vol3,no. 1.