تعیین شرکت‌های برتر با استفاده از الگوی تصمیم‌گیری سرمایه گذاران (شواهدی از شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار حسابداری دانشگاه شیراز

2 دانشجوی دکترای حسابداری دانشگاه شیراز

چکیده

هدف این پژوهش تعیین شرکت­های برتر با استفاده از الگوی تصمیم­گیری سرمایه­گذاران است. در این پژوهش با توجه به متون، مجموعاً 6 معیار اصلی تصمیم­گیری سرمایه­گذاران شامل تعداد 3 معیار نقدی (سود تقسیمی، جریان نقد عملیاتی و جریان نقدی آزاد) و 3 معیار تعهدی (سود عملیاتی، سود هر سهم و سود انباشته) به کار گرفته شد. داده­های مربوط به نمونه پژوهش شامل 109 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، با استفاده از نرم­افزار رهاورد نوین برای دوره 13 ساله پژوهش طی سال­های 1380 تا 1392 استخراج گردید. سپس، شرکت­های مورد مطالعه با استفاده از عوامل نقدی، تعهدی، و کل عوامل، با تکنیک TOPSIS و نرم­افزار اکسل، رتبه­بندی شدند. معنادار بودن اختلاف شاخص نزدیکی نسبی با استفاده از آزمون فریدمن و نرم­افزار SPSS بررسی شد. همچنین با استفاده از آزمون همبستگی اسپیرمن و رگرسیون مرکب، وجود رابطه بین معیارهای نقدی و تعهدی مورد واکاوی قرار گرفت. نتایج نشان داد بین شاخص نزدیکی نسبی شرکت­های مورد مطالعه، اختلاف معنادار وجود ندارد. همچنین، برای امر تصمیم­گیری و تعیین شرکت­های برتر، باید هم از معیارهای نقدی و هم از معیارهای تعهدی استفاده نمود. افزون بر این، نتایج نشان داد که در عمل سرمایه‌گذاران از الگوهای علمی و تکنیک­های تصمیم­گیری، به نحو احسن بهره نمی­برند. 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Determination of Premier Firms according to Investors Decision Making Model (Evidence of Firms Listed in Tehran Stock Exchange)

نویسندگان [English]

  • Hamid Mahmoodabadi 1
  • navid reza namazi 2
1 Assistant Professor of Accounting, Shiraz University
2
چکیده [English]

The main goal of this paper is determination of premier companies according to investors' decision making model. Based on previous studies, this study applies 6 factors for investors decision making, 3 of which are cash basis (dividend per share, operational cash flow and free cash flow) and 3 others are accrual basis (operational income, earning per share and retained earnings). Data from 109 firms listed in Tehran Stock Exchange (TSE) is collected using Rahavard Novin software for a 13 years period from 2000 to 2013. Then, the firms are ranked based on cash basis, accrual basis and total factors using TOPSIS technique and Excel software. To test the first hypothesis, that is relative proximity index difference, the Friedman test and SPSS and to the second hypothesis, that is the relation between cash and accrual criteria, Spearman correlation and multiple regression tests are used. The first hypothesis test findings show that there is no significant difference between two relative proximity indexes. To determine premier companies, the study uses both cash and basis factors. The results of the second hypothesis test show that investors do not use efficiently scientific models and decision-making techniques.

کلیدواژه‌ها [English]

  • investment
  • Cash criteria
  • Accrual criteria
  • Make decision
  • Topsis
اصغرپور، محمد جواد. (1387). تصمیم گیری چند معیاره، چاپ پنجم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
افشاری، اسدالله. (1378). مدیریت مالی در تئوری و عمل، چاپ اول، جلد اول، تهران: انتشارات سروش.
انواری­رستمی، علی­اصغر؛ امینی، پیمان و گودرزی، علیرضا. (1389). بررسی سودمندی اطلاعات جریان­های نقدی، سودآوری و سود تقسیمی (آزمون تجربی شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران (. حسابداری مالی، شماره 6، دوره 2، صص 37-19.
آذر، عادل و رجب زاده، علی. (1387). تصمیم گیری چند معیاره، چاپ دوم، تهران: انتشارات نگاه دانش.
بهرام­فر، نقی و مهرانی، کاوه. (1391). رابطه بین سود هر سهم، سود تقسیمی وسرمایه گذاری در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. بررسی­های حسابداری و حسابرسی، شماره 36، دوره 11، صص 46-27.
پورحیدری، امید و قاسمیان­سقی، علی. (1389). بررسی رابطه بین تغییرات جریانات نقدی عملیاتی و تغییرات سود تقسیمی با توجه به ویژگی­های خاص شرکت­ها در بورس اوراق بهادار تهران. پیشرفت­های حسابداری، شماره 1، دوره 2، صص 66-39.
حیدرپور، فرزانه و زارع­رفیع، سمیه. (1393). تأثیر متغیرهای سود تقسیمی و فرصت­های رشد بر رابطه کیفیت گزارش­گری مالی و نوسان­پذیری بازده سهام. پژوهش­های حسابداری مالی و حسابرسی، شماره 22، سال 6، صص. 247-213.
خواجوی، شکراله؛ نجفی، زهرا؛ و زین­الدین­زاده، سارا. (1391). به­کارگیری مدل‌های پیش­بینی خاکستری و نمو هموار ساده جهت پیش­بینی جریان نقد آزاد شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. مهندسی مالی و مدیریت اوراق بهادار، شماره 13، صص 34-21.
ستایش، محمدحسین. (1382). مقایسه قدرت پیش­بینی سود خالص و سود عملیاتی. پیشرفت­های حسابداری، شماره 2، دوره 19، صص 124-113.
سعیدی، پرویز و کلامی، عبدالحکیم. (1388). تأثیر تغییر قانون مالیات بر درآمد شرکت­ها بر سرمایه گذاری شرکت­های تولیدی. مدیریت صنعتی، شماره 7، دوره 3، صص 112-93.
سینایی، حسنعلی؛ سلگی، محمد و محمدی، کامران. (1391). تأثیر فرصت­های رشد بر رابطه بین ساختار سرمایه، سود تقسیمی و ساختار مالکیت با ارزش شرکت. پژوهش­های حسابداری مالی، شماره 4، دوره 3، صص 102-87.
کردستانی، غلامرضا و علیپوراصل، احد. (1389). بررسی نحوه قیمت گذاری فروش، بهای تمام شده کالای فروش رفته و جریان نقدی آزاد در بورس اوراق بهادار تهران. پژوهش­های حسابداری مالی، شماره 8، دوره 2، صص 21-1.
کمیته تدوین استانداردهای حسابداری سازمان حسابرسی. (1391). استانداردهای حسابداری. تهران: انتشارات مرکز تحقیقات تخصصی حسابداری و حسابرسی سازمان حسابرسی.
مرادزاده­فرد، مهدی؛ قیطاسی، روح­اله و مسجدموسوی، میرسجاد. (1389). بررسی میزان ارتباط جریان نقد آزاد شرکت و جریان نقد آزاد سهام­دار با ارزش بازار سهام (مورد مطالعه شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران). مطالعات مالی، شماره 7، صص 18-1.
مهدوی، غلامحسین و نمازی، نویدرضا. (1390). رتبه­بندی عوامل موثر بر خطر حسابرسی با استفاده از تکنیک topsis. دانش حسابرسی، شماره پیاپی 45، سال یازدهم، صص 50-28.
مهرگان، محمدرضا و دهقان­نیری، محمود. (1388). رویکرد منسجم bsc-topsis جهت ارزیابی دانشکده­های مدیریت برتر دانشگاه­های استان تهران، مدیریت صنعتی، شماره 2، صص 168-153.
نمازی، نویدرضا. (1390). رتبه­بندی عوامل موثر بر خطر حسابرسی با استفاده از تکنیک topsis. پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز، شیراز.
ودیعی، محمدحسین و شکوهی­زاده، محمود. (1391). بررسی معیارهای مالی موثر بر تصمیم­گیری سرمایه­گذاران در بورس اوراق بهادار. دانش حسابداری، شماره 8، صص 171-151.
وکیلی­فرد، حمیدرضا و افتخارنژاد، فرشته. (1388). بررسی تأثیر سود انباشته و توزیع شده بر سودآوری آتی و بازدهی سهام. حسابداری مالی و حسابرسی، شماره 1، دوره 4، صص 107-77.
هاشمی، سیدعباس و کمالی، احسان. (1389). تأثیر افزایش تدریجی اهرم مالی، میزان جریان نقدی آزاد و رشد شرکت بر مدیریت سود شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. دانش حسابداری، شماره 2، دوره 1، صص115-95.
Delen, D. ; Kuzey, C. & Uyar, A. (2013). Measuring Firm Performance Using Financial Ratios: A Decision Tree Approach. Expert Systems with Applications, No. 10, Vol. 40, pp 3970-3983.
Francis, Bill; Hasan, Iftekhar; Song, Liang & Waisman, Maya. (2013). Corporate Governance and Investment-Cash Flow Sensitivity: Evidence from Emerging Markets. Emerging Markets Review, Vol. 15, pp 57-71.
Fu, C. & Yang, S. (2012). The Combination of Dependence-Based Interval-Valued Evidential Reasoning Approach with Balanced Scorecard for Performance Assessment. Expert Systems with Applications, No. 3, Vol. 39, pp 3717-3730.
Mardani, Abbas; Jusoh, Ahmad and Kazimieras Zavadskas, Edmundas. (2015). Fuzzy Multiple Criteria Decision-Making Techniques and Applications – Two Decades Review from 1994 to 2014, Expert Systems with Applications, In press.
Park, Kwangmin & Jang, SooCheong (Shawn). (2013). Capital Structure, Free Cash Flow, Diversification and Firm Performance: A Holistic Analysis. International Journal of Hospitality Management, Vol. 33, pp 51-63.
Seçme, N. Y. ; Bayrakdaroğlu, A. & Kahraman, C. (2009). Fuzzy Performance Evaluation in Turkish Banking Sector Using Analytic Hierarchy Process and TOPSIS. Expert Systems with Applications, No. 9, Vol. 36, pp 11699-11709.
Yalcin, N. ; Bayrakdaroglu, A. & Kahraman, C. (2012). Application of Fuzzy Multi-Criteria Decision Making Methods for Financial Performance Evaluation of Turkish Manufacturing Industries. Expert Systems with Applications, No. 1, Vol. 39, pp 350-364